လေး

See also: လေ

Burmese

Burmese numbers (edit)
40
 ←  3 ၄
4 		5  → 
    Cardinal: လေး (le:)
    Ordinal: စတုတ္ထ (ca.tuthta.)

Pronunciation

  • IPA(key): /lé/
  • Romanization: MLCTS: le: • ALA-LC: leʺ • BGN/PCGN: le: • Okell: leì

Etymology 1

Inherited from Proto-Lolo-Burmese *b/ʔ-ləj² (“four”), from Proto-Sino-Tibetan *pV-lij (“idem”). Cognate with S'gaw Karen လွံၢ် (lwee̱), Nuosu ꇖ (ly), Tibetan བཞི (bzhi), Sikkimese ཞི (zhi), Old Chinese 四 (OC *hljids) (STEDT).

Numeral

လေး • (le:) (digit ၄)

  1. (numeral) four
Synonyms
Derived terms
  • ကမ္ဘာလေးရပ် (kambhale:rap)
  • တော်လေးဝ (taule:wa.)
  • ထွေရာလေးပါး (htwerale:pa:)
  • ဓာတ်ကြီးလေးပါး (dhatkri:le:pa:)
  • နိမိတ်ကြီးလေးပါး (ni.mitkri:le:pa:)
  • ပစ္စည်းလေးပါး (paccany:le:pa:)
  • လမ်းလေးခွ (lam:le:hkwa.)
  • လူသူလေးပါး (lusule:pa:)
  • လေးကျွန်းကြာခိုင် (le:kywan:krahkuing)
  • လေးကွက်ကျား (le:kwakkya:)
  • လေးကောင်ဂျင် (le:kaunggyang)
  • လေးချိုး (le:hkyui:)
  • လေးချိုးကြီး (le:hkyui:kri:)
  • လေးခွမြက် (le:hkwa.mrak)
  • လေးစပ်လှည့် (le:caphlany.)
  • လေးစိတ်ကွဲ (le:citkwai:)
  • လေးစိတ်လေးမြွှာကွဲ (le:citle:hmrwa-kwai:)
  • လေးဆစ် (le:hcac)
  • လေးဆစ်သဖြန် (le:hcacsa.hpran)
  • လေးညှင်း (le:hnyang:)
  • လေးညှင်းပွင့် (le:hnyang:pwang.)
  • လေးညှင်းရောင် (le:hnyang:raung)
  • လေးတိုင်စင် (le:tuingcang)
  • လေးထွေသံကတ် (le:htwesamkat)
  • လေးထောင့် (le:htaung.)
  • လေးထောင့်စပ်စပ် (le:htaung.capcap)
  • လေးပင်အိမ် (le:pang-im)
  • လေးပြင်လေးရပ် (le:prangle:rap)
  • လေးပွင့်ဆိုင် (le:pwang.hcuing)
  • လေးပေါက်သံ (le:pauksam)
  • လေးပေါက်အောက်ပြန် (le:pauk-aukpran)
  • လေးပေါင်လေးလက်ကား (le:paungle:lakka:)
  • လေးပေါင်လေးလက်ဖျက် (le:paungle:lakhpyak)
  • လေးဖက်ကျယ် (le:hpakkyai)
  • လေးဖက်ကွဲ (le:hpakkwai:)
  • လေးဖက်ချ (le:hpakhkya.)
  • လေးဖက်တွား (le:hpaktwa:)
  • လေးဖက်ထောက် (le:hpakhtauk)
  • လေးဖက်နာ (le:hpakna)
  • လေးဖက်သွား (le:hpakswa:)
  • လေးမျက်နှာ (le:myakhna)
  • လေးလုံးကွဲ (le:lum:kwai:)
  • လေးလုံးခြောက်ဖက် (le:lum:hkraukhpak)
  • လေးလုံးစပ် (le:lum:cap)
  • လေးလုံးမကွဲ (le:lum:ma.kwai:)
  • လေးလုံးလေးဖက် (le:lum:le:hpak)
  • သင်္ဂဟတရားလေးပါး (sangga.ha.ta.ra:le:pa:)
  • သစ္စာလေးပါး (saccale:pa:)
  • အမျိုးလေးပါး (a.myui:le:pa:)
  • အရပ်လေးမျက်နှာ (a.raple:myakhna)

Etymology 2

Inherited from Old Burmese လိယ်း (liy), from Proto-Sino-Tibetan *s-ləj-t ~ s-rəj-t (“heavy”). Cognate with Nuosu ꇖ (ly) (as in ꀉꇖ (ax ly, “heavy”)), Jingpho li (“heavy”), Drung vli (“heavy”), Tibetan ལྕི་བ (lci ba, “heavy”), ལྗིད་པ (ljid pa, “heaviness, weight”) and Naxi lee (STEDT).

Adjective

လေး • (le:)

  1. heavy
  2. slow, dull, sluggish
  3. salty
Derived terms
  • ကြီးလေး (kri:le:)
  • ကိုယ်လေးလက်ဝန် (kuiyle:lak-wan)
  • ခေါင်းလေး (hkaung:le:)
  • စည်းလေး (cany:le:)
  • စိတ်လေး (citle:)
  • ဆန်ကုန်မြေလေး (hcankunmrele:)
  • နှုတ်လေး (hnutle:)
  • နားလေး (na:le:)
  • ဖင်လေး (hpangle:)
  • မခန့်လေးစား (ma.hkan.le:ca:)
  • မထီလေးစား (ma.htile:ca:)
  • မြတ်လေး (mratle:)
  • မြတ်လေးနီ (mratle:ni)
  • မလေးမခန့် (ma.le:ma.hkan.)
  • မလောက်လေးမလောက်စား (ma.laukle:ma.laukca:)
  • ရင်လေး (rangle:)
  • ရွှေကိုယ်လေး (hrwekuiyle:)
  • ရိုသေလေးမြတ် (ruisele:mrat)
  • လျှာလေး (hlyale:)
  • လျှာလေးအာလေး (hlyale:ale:)
  • လေးစား (le:ca:)
  • လေးတွဲ့ (le:twai.)
  • လေးနက် (le:nak)
  • လေးပင် (le:pang)
  • လေးမြတ် (le:mrat)
  • လေးလံ (le:lam)
  • လေးလေးစားစား (le:le:ca:ca:)
  • လေးလေးပင်ပင် (le:le:pangpang)
  • ဝန်လေး (wanle:)
  • သံလေး (samle:)
  • သွေးလေး (swe:le:)
  • ဟင်းလေး (hang:le:)
  • ဟင်းလေးအိုး (hang:le:ui:)
  • ဟင်္သာလေး (hangsale:)
  • ဟုတ်လေးတမတ် (hutle:ta.mat)
  • အာလေးလျှာလေး (ale:hlyale:)
  • အီလေးဆွဲ (ile:hcwai:)
  • အီလေးအာလေး (ile:ale:)
  • အုန်းလေးဖက်ခေါင် (un:le:hpakhkaung)
  • အုန်းလေးဖက်ခေါင်မိုး (un:le:hpakhkaungmui:)
  • ဦးမလေး (u:ma.le:)
  • ဦးလေး (u:le:)
Descendants
  • → Shan: လေး (lée)

Etymology 3

Inherited from Old Burmese လိယ် (liy), from Proto-Sino-Tibetan *tV-lij (“bow, slingshot”). Cognate with S'gaw Karen ချံၣ် (khleè, “bow”), Naxi leemei (“longbow”), Jingpho kung-li (“bow”), Old Chinese 矢 (OC *hliʔ, “arrow”) (STEDT).

Noun

လေး • (le:)

  1. (weaponry) bow (weapon used for shooting arrows)
Derived terms
  • ဒူးလေး (du:le:)
  • လေးကြိုး (le:krui:)
  • လေးခင်း (le:hkang:)
  • လေးခင်းဆိုင်း (le:hkang:hcuing:)
  • လေးခင်းပြ (le:hkang:pra.)
  • လေးခွ (le:hkwa.)
  • လေးညှို့ (le:hnyui.)
  • လေးတင် (le:tang)
  • လေးတင်ပွဲ (le:tangpwai:)
  • လေးပိုး (le:pui:)
  • ဝါဖတ်လေး (wahpatle:)

Etymology 4

Contraction of ကလေး (ka.le:, “small”).

Particle

လေး • (le:)

  1. particle indicating understatement, littleness, civility, or desirableness
Derived terms
  • ကောင်မလေး (kaungma.le:)
  • ကောင်လေး (kaungle:)
  • ခုလေးတင် (hku.le:tang)
  • ဆရာလေး (hca.rale:)
  • ညီပုလေး (nyipu.le:)
  • ထွေးလေး (htwe:le:)
  • ဒေါ်လေး (daule:)
  • ပဲဖြူလေး (pai:hprule:)
  • လူလေး (lule:)
  • ဝက်ကလေး (wakka.le:)
  • အခင်းလေးသွား (a.hkang:le:swa:)
  • အဘွားလေး (a.bhwa:le:)
  • အဘိုးလေး (a.bhui:le:)

Etymology 5

(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Related to Etymology 4 "diminutive affectionate particle"? Or a sound-symbolic formation?”)

Particle

လေး • (le:)

  1. word used as an ending in lyric poems, etc. for euphonic effect
Derived terms
  • သလေး (sa.le:)
  • အမယ်လေး (a.maile:)
  • အလိုလေး (a.luile:)
  • အောင်မယ်လေး (aungmaile:)

Further reading

Shan

Pronunciation

  • IPA(key): /leː˥/
  • Rhymes: -eː

Etymology 1

Inherited from Proto-Southwestern Tai *liəᴬ⁴ (“to lick”), from Proto-Tai *C̬.lwiəᴬ (“to lick”). Cognate with Thai เลีย (liia), Lao ເລຍ (līa), Lü ᦵᦟ (le), Tai Nüa ᥘᥥᥰ (lë), Ahom 𑜎𑜦 (le), Zhuang riz, Nong Zhuang laix.

Verb

လေး • (lée) (abstract noun လွင်ႈလေး)

  1. to lick.

Etymology 2

From Burmese လေး (le:).

Noun

လေး • (lée)

  1. certain amount or weight of alloy added to silver
  2. profit, increase on rice in trade or interest on money, when the original doubles or trebles

References

  • Moeng, Sao Tern (1995) Shan-English Dictionary‎[1], Dunwoody Press. Searchable online at SEAlang.net.
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.