behe
Basque
Etymology
Inherited from Proto-Basque *be(h)e, possibly compare Iberian bei.
Pronunciation
- IPA(key): (Navarro-Lapurdian) /behe/ [be.he]
- IPA(key): (Southern) /be/ [be]
- Rhymes: -ehe, -e
- Rhymes: -e
- Hyphenation: be‧he
Adjective
behe (comparative beheago, superlative beheen, excessive beheegi)
Declension
| indefinite | singular | plural | ||
|---|---|---|---|---|
| absolutive | behe | behea | beheak | |
| ergative | behek | beheak | beheek | |
| dative | beheri | beheari | beheei | |
| genitive | beheren | behearen | beheen | |
| comitative | beherekin | behearekin | beheekin | |
| causative | beherengatik | behearengatik | beheengatik | |
| benefactive | beherentzat | behearentzat | beheentzat | |
| instrumental | behez | beheaz | beheez | |
| inessive | anim | beherengan | behearengan | beheengan |
| inan | behetan | behean | beheetan | |
| locative | anim | — | — | — |
| inan | behetako | beheko | beheetako | |
| allative | anim | beherengana | behearengana | beheengana |
| inan | behetara | behera | beheetara | |
| terminative | anim | beherenganaino | behearenganaino | beheenganaino |
| inan | behetaraino | beheraino | beheetaraino | |
| directive | anim | beherenganantz | behearenganantz | beheenganantz |
| inan | behetarantz | beherantz | beheetarantz | |
| destinative | anim | beherenganako | behearenganako | beheenganako |
| inan | behetarako | beherako | beheetarako | |
| ablative | anim | beherengandik | behearengandik | beheengandik |
| inan | behetatik | behetik | beheetatik | |
| partitive | beherik | — | — | |
| prolative | behetzat | — | — | |
Derived terms
- Behe Paleolitiko (“Lower Paleolithic”)
- behe-denboraldi (“low season”)
- behe-erliebe
- behe-hodei
- behe-laino
- behe-maila
- behe-mailako
- behe-nafarrera (“Low Navarrese”)
- behe-presio
- behe-tentsio
Noun
behe inan
Usage notes
This word is rarely found as an independent noun. It is more often used in compounds or in inflected forms like beheko (“lower”), which are used as adjectives or adverbs.
Declension
| indefinite | singular | plural | |
|---|---|---|---|
| absolutive | behe | behea | beheak |
| ergative | behek | beheak | beheek |
| dative | beheri | beheari | beheei |
| genitive | beheren | behearen | beheen |
| comitative | beherekin | behearekin | beheekin |
| causative | beherengatik | behearengatik | beheengatik |
| benefactive | beherentzat | behearentzat | beheentzat |
| instrumental | behez | beheaz | beheez |
| inessive | behetan | behean | beheetan |
| locative | behetako | beheko | beheetako |
| allative | behetara | behera | beheetara |
| terminative | behetaraino | beheraino | beheetaraino |
| directive | behetarantz | beherantz | beheetarantz |
| destinative | behetarako | beherako | beheetarako |
| ablative | behetatik | behetik | beheetatik |
| partitive | beherik | — | — |
| prolative | behetzat | — | — |
Derived terms
- behea jo
- behealde (“lower part”)
- behearen gain
- behegain
- beheiti
- beheiti egin
- beheiti joan
- beheitian
- beheitiko
- beheitimendu
- beheititu
- beheititze
- beheko alde
- beheko marra
- beheko su
- behera (“downwards”)
- behera egin
- beheragarri
- beheraka
- beherakada
- beherako
- beherakoan
- beherakor
- beheraldi
- beheramendu
- beheranzko
- beherapen
- beherarazi
- beheraspen
- beheratasun
- beheratu (“to lower”)
- beheratzaile
- beheratzapen
- beheratze (“lowering”)
- behere
- behereneko
- beherengo
- behetar
- behetik gora
- behetu
Further reading
- “behe”, in Euskaltzaindiaren Hiztegia [Dictionary of the Basque Academy] (in Basque), Euskaltzaindia [Royal Academy of the Basque Language]
- “behe”, in Orotariko Euskal Hiztegia [General Basque Dictionary], Euskaltzaindia, 1987–2005
Tongan
Adverb
behe
- obsolete form of pehe
Yakan
Noun
behe