biret

Borrowed from Old Czech biret. First attested in 1405.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bʲirɛt/
• IPA^(key): (15^th CE) /bʲirɛt/

biret m animacy unattested

1. (attested in Greater Poland) kind of cap; biretta
   • 1902 [1405], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[1], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 252:

     Yacosm ne wszanl chøszebnø rzeczø panczi *krziwen y bireta Ianowi Gelenewi

     [Jakośm nie wziął chąsiebną rzeczą piąci grzywien i bireta Janowi Jeleniewi]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[2], Lubiń, page 3:

     Schąpką na byreczye apex, idem summitas vel subtilis pileus

     [szapka na birecie apex, idem summitas vel subtilis pileus]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 11v:

     Apex id est summitas vel subtilis pileus schąpką na byreczye

     [Apex id est summitas vel subtilis pileus szapka na birecie]

• Polish: biret, bieret, bieryt, bierlet, beret, biretr, birlet, biter (Middle Polish)
  • → Kashubian: biret

• Mirosław Bańko, Lidia Wiśniakowska (2021) “biret”, in Wielki słownik wyrazów obcych, →ISBN
• Stanisław Dubisz, editor (2003), “biret”, in Uniwersalny słownik języka polskiego [Universal dictionary of the Polish language]‎^[3] (in Polish), volumes 1-4, Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “biret”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• K. Nitsch, editor (1953), “biret”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 93
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “biret”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “biret”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• bieret, bieryt, bierlet, beret, biretr, birlet, biter (Middle Polish)

Inherited from Old Polish biret.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -irɛt
• Syllabification: bi‧ret

biret m inan

1. square hat
   2. mortarboard
   4. (Roman Catholicism) biretta
   5. (obsolete, Judaism) square Jewish hat
2. (obsolete, historical) tenaille (historic rampart consisting of two double-arms narrowing towards the stronghold)

• → Kashubian: biret

• biret in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• biret in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bieret, biret, bieryt”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Wiesław Morawski (13.09.2021) “BIRET”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “biret”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “biret”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “biret”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 157