ceangail
Irish
Etymology
From Middle Irish cenglaid (“binds, ties, fastens”), from cengal (“bond, tie, binding, fetter, fastening”), from Latin cingulum (“girdle, belt”).
Pronunciation
- IPA(key): /ˈcaŋ(ɡ)əlʲ/
Verb
ceangail (present analytic ceanglaíonn, future analytic ceanglóidh, verbal noun ceangal, past participle ceangailte)
Conjugation
| verbal noun | ceangal | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | ceangailte | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | ceanglaím | ceanglaíonn tú; ceanglaír† |
ceanglaíonn sé, sí | ceanglaímid; ceanglaíonn muid |
ceanglaíonn sibh | ceanglaíonn siad; ceanglaíd† |
a cheanglaíonn; a cheanglaíos / a gceanglaíonn* |
ceanglaítear |
| past | cheangail mé; cheanglaíos | cheangail tú; cheanglaís | cheangail sé, sí | cheanglaíomar; cheangail muid | cheangail sibh; cheanglaíobhair | cheangail siad; cheanglaíodar | a cheangail / ar cheangail* |
ceanglaíodh |
| past habitual | cheanglaínn / gceanglaínn‡‡ | cheanglaíteá / gceanglaíteᇇ | cheanglaíodh sé, sí / gceanglaíodh sé, s퇇 | cheanglaímis; cheanglaíodh muid / gceanglaímis‡‡; gceanglaíodh muid‡‡ | cheanglaíodh sibh / gceanglaíodh sibh‡‡ | cheanglaídís; cheanglaíodh siad / gceanglaídís‡‡; gceanglaíodh siad‡‡ | a cheanglaíodh / a gceanglaíodh* |
cheanglaítí / gceanglaít퇇 |
| future | ceanglóidh mé; ceanglód; ceanglóchaidh mé† |
ceanglóidh tú; ceanglóir†; ceanglóchaidh tú† |
ceanglóidh sé, sí; ceanglóchaidh sé, sí† |
ceanglóimid; ceanglóidh muid; ceanglóchaimid†; ceanglóchaidh muid† |
ceanglóidh sibh; ceanglóchaidh sibh† |
ceanglóidh siad; ceanglóid†; ceanglóchaidh siad† |
a cheanglóidh; a cheanglós; a cheanglóchaidh†; a cheanglóchas† / a gceanglóidh*; a gceanglóchaidh*† |
ceanglófar; ceanglóchar† |
| conditional | cheanglóinn; cheanglóchainn† / gceanglóinn‡‡; gceanglóchainn†‡‡ | cheanglófá; cheanglóchthᆠ/ gceanglófᇇ; gceanglóchthᆇ‡ | cheanglódh sé, sí; cheanglóchadh sé, sí† / gceanglódh sé, s퇇; gceanglóchadh sé, s톇‡ | cheanglóimis; cheanglódh muid; cheanglóchaimis†; cheanglóchadh muid† / gceanglóimis‡‡; gceanglódh muid‡‡; gceanglóchaimis†‡‡; gceanglóchadh muid†‡‡ | cheanglódh sibh; cheanglóchadh sibh† / gceanglódh sibh‡‡; gceanglóchadh sibh†‡‡ | cheanglóidís; cheanglódh siad; cheanglóchadh siad† / gceanglóidís‡‡; gceanglódh siad‡‡; gceanglóchadh siad†‡‡ | a cheanglódh; a cheanglóchadh† / a gceanglódh*; a gceanglóchadh*† |
cheanglófaí; cheanglóchthaí† / gceanglófa퇇; gceanglóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gceanglaí mé; go gceanglaíod† |
go gceanglaí tú; go gceanglaír† |
go gceanglaí sé, sí | go gceanglaímid; go gceanglaí muid |
go gceanglaí sibh | go gceanglaí siad; go gceanglaíd† |
— | go gceanglaítear |
| past | dá gceanglaínn | dá gceanglaíteá | dá gceanglaíodh sé, sí | dá gceanglaímis; dá gceanglaíodh muid |
dá gceanglaíodh sibh | dá gceanglaídís; dá gceanglaíodh siad |
— | dá gceanglaítí |
| imperative | ||||||||
| – | ceanglaím | ceangail | ceanglaíodh sé, sí | ceanglaímis | ceanglaígí; ceanglaídh† |
ceanglaídís | — | ceanglaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Derived terms
- ceangaltán
- comhcheangail
Noun
ceangail
- inflection of ceangal:
- vocative/genitive singular
- nominative/dative plural
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| ceangail | cheangail | gceangail |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “ceangail”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, page 84
Scottish Gaelic
Etymology
From Middle Irish cenglaid (“binds, ties, fastens”), from cengal (“bond, tie, binding, fetter, fastening”), from Latin cingulum (“girdle, belt”).
Pronunciation
- IPA(key): /ˈkʲʰɛ̃.al/
Verb
ceangail (past cheangail, future ceanglaidh, verbal noun ceangal, past participle ceangailte)
Derived terms
- eadar-cheangail (“interjoin”)
- sgrìob-cheangail