chủ nghĩa thực dân

chủ nghĩa (“doctrine; -ism”) +‎ thực dân (“colonialists”).

• (Hà Nội) IPA^(key): [t͡ɕu˧˩ ŋiə˦ˀ˥ tʰɨk̚˧˨ʔ zən˧˧]
• (Huế) IPA^(key): [t͡ɕʊw˧˨ ŋiə˧˨ tʰɨk̚˨˩ʔ jəŋ˧˧]
• (Saigon) IPA^(key): [cʊw˨˩˦ ŋiə˨˩˦ tʰɨk̚˨˩˨ jəŋ˧˧]

chủ nghĩa thực dân

1. colonialism
   • 1925, Nguyễn Ái Quốc, “XII - Le réveil des esclaves”, in Le procès de la colonisation française; translated as “XII: Nô lệ thức tỉnh”, in Bản án chế độ thực dân Pháp, translation of original in French, 2009:

     Chủ nghĩa thực dân Pháp không hề thay đổi cái châm ngôn "chia để trị" của nó. Chính vì thế mà nước An Nam, một nước có chung một dân tộc, chung một dòng máu, chung một phong tục, chung một lịch sử, chung một truyền thống, chung một tiếng nói, đã bị chia năm sẻ bảy.

     [original: Le colonialisme français n'a pas varié sa devise :«Diviser pour régner.» C'est ainsi que l'empire d'Annam ce pays habité par un peuple descendant de la même race, ayant les mêmes moeurs, la même histoire, les mêmes traditions et parlant la même langue – fut divisé en cinq parties.]

     French colonialism hasn't modified its motto: “Divide and rule.” That's why the country of Annam – whose people is of the same blood, has the same customs, the same history, the same traditions, and speaks the same language – was divided into sundry parts.

   • 2021 July 12, Phương Oanh, “Các nước cần xóa bỏ nạn phân biệt chủng tộc mang tính hệ thống [Countries Should Eradicate Systemic Racism]”, in Vietnam+ (VietnamPlus):

     Bà Bachelet cảnh báo rằng chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có hệ thống và bạo lực liên quan tới sắc tộc ngày nay bắt nguồn từ việc các quốc gia không có sự thừa nhận chính thức về trách nhiệm của mình đối với việc các chính phủ trong quá khứ đã từng tham gia hoặc trục lợi từ hoạt động buôn bán nô lệ châu Phi xuyên Đại Tây Dương và chủ nghĩa thực dân.

     Mrs. Bachelet warned that systemic racism and ethnicity-related violence nowadays stem from [the fact] that many states do not officially recognize their own responsibilities for their governments' participation in and profiting from the transatlantic slave trade and colonialism in the past.