faichill
Irish
Etymology
From Middle Irish foichell, from Old Irish fochell.[1]
Pronunciation
Noun
faichill f (genitive singular faichille)
- verbal noun of faichill
- care, caution
- wariness, guardedness
Declension
| ||||||||||||||||||||||||
Verb
faichill (present analytic faichilleann, future analytic faichillfidh, verbal noun faichill, past participle faichillte)
- (ambitransitive, reflexive) be careful, wary, on guard [with ar ‘of, against’]
- Faichill thú féin air.
- Be wary of him.
Conjugation
conjugation of faichill (first conjugation – A)
| verbal noun | faichilleadh | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | faichillte | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | faichillim | faichilleann tú; faichillir† |
faichilleann sé, sí | faichillimid | faichilleann sibh | faichilleann siad; faichillid† |
a fhaichilleann; a fhaichilleas / a bhfaichilleann* |
faichilltear |
| past | d'fhaichill mé; d'fhaichilleas / fhaichill mé‡; fhaichilleas‡ |
d'fhaichill tú; d'fhaichillis / fhaichill tú; fhaichillis‡ |
d'fhaichill sé, sí / fhaichill sé, sí‡ |
d'fhaichilleamar; d'fhaichill muid / fhaichilleamar; fhaichill muid‡ |
d'fhaichill sibh; d'fhaichilleabhair / fhaichill sibh; fhaichilleabhair‡ |
d'fhaichill siad; d'fhaichilleadar / fhaichill siad; fhaichilleadar‡ |
a d'fhaichill / ar fhaichill* |
faichilleadh |
| past habitual | d'fhaichillinn / fhaichillinn‡; bhfaichillinn‡‡ |
d'fhaichillteá / fhaichillteá‡; bhfaichillteᇇ |
d'fhaichilleadh sé, sí / fhaichilleadh sé, sí‡; bhfaichilleadh sé, s퇇 |
d'fhaichillimis; d'fhaichilleadh muid / fhaichillimis; fhaichilleadh muid‡; bhfaichillimis‡‡; bhfaichilleadh muid‡‡ |
d'fhaichilleadh sibh / fhaichilleadh sibh‡; bhfaichilleadh sibh‡‡ |
d'fhaichillidís; d'fhaichilleadh siad / fhaichillidís; fhaichilleadh siad‡; bhfaichillidís‡‡; bhfaichilleadh siad‡‡ |
a d'fhaichilleadh / a bhfaichilleadh* |
d'fhaichilltí / fhaichilltí‡; bhfaichillt퇇 |
| future | faichillfidh mé; faichillfead |
faichillfidh tú; faichillfir† |
faichillfidh sé, sí | faichillfimid; faichillfidh muid |
faichillfidh sibh | faichillfidh siad; faichillfid† |
a fhaichillfidh; a fhaichillfeas / a bhfaichillfidh* |
faichillfear |
| conditional | d'fhaichillfinn / fhaichillfinn‡; bhfaichillfinn‡‡ | d'fhaichillfeá / fhaichillfeá‡; bhfaichillfeᇇ | d'fhaichillfeadh sé, sí / fhaichillfeadh sé, sí‡; bhfaichillfeadh sé, s퇇 | d'fhaichillfimis; d'fhaichillfeadh muid / fhaichillfimis‡; fhaichillfeadh muid‡; bhfaichillfimis‡‡; bhfaichillfeadh muid‡‡ | d'fhaichillfeadh sibh / fhaichillfeadh sibh‡; bhfaichillfeadh sibh‡‡ | d'fhaichillfidís; d'fhaichillfeadh siad / fhaichillfidís‡; fhaichillfeadh siad‡; bhfaichillfidís‡‡; bhfaichillfeadh siad‡‡ | a d'fhaichillfeadh / a bhfaichillfeadh* |
d'fhaichillfí / fhaichillfí‡; bhfaichillf퇇 |
| subjunctive | ||||||||
| present | go bhfaichille mé; go bhfaichillead† |
go bhfaichille tú; go bhfaichillir† |
go bhfaichille sé, sí | go bhfaichillimid; go bhfaichille muid |
go bhfaichille sibh | go bhfaichille siad; go bhfaichillid† |
— | go bhfaichilltear |
| past | dá bhfaichillinn | dá bhfaichillteá | dá bhfaichilleadh sé, sí | dá bhfaichillimis; dá bhfaichilleadh muid |
dá bhfaichilleadh sibh | dá bhfaichillidís; dá bhfaichilleadh siad |
— | dá bhfaichilltí |
| imperative | ||||||||
| – | faichillim | faichill | faichilleadh sé, sí | faichillimis | faichilligí; faichillidh† |
faichillidís | — | faichilltear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡ dependent form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| faichill | fhaichill | bhfaichill |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “fochell”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 343, page 118
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “faichill”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN