iaczi
Kipchak
Alternative forms
- jækśi, iacśi, iacsi — Codex Cumanicus II
- yacsi — Codex Cumanicus I
- եախշի (eaxši), եախշը (eaxšə) — Armeno-Kipchak
Etymology
Inherited from Proto-Turkic *yakšï. Cognate with Azerbaijani yaxşı, Turkish yahşi, Uzbek yaxshi, Karakhanid یَخْشٖی.
Adjective
iaczi (/yakšï/)(Codex Cumanicus II)
- good
- 14th Century, Codex Cumanicus II, page 59a:
- iarle miſkin kyśiler iacśi bitik bilmeſler talaſchman ſóſin eśittiꝯler ĩanirler órtlik tamucka tuſcherler iecníꝯ tuſacne ílnírler
- /yarlï miskin kišiler yakšï bitik bilmesler talašman sözin ẹšittirler ïnanïrlar örtlik tamukka tüšerler yẹkniŋ tuzakïna ilnirler/
- Poor, wretched people. They do not know the holy (lit. "good") book. They believe the word of the hatemonger. They fall into the fiery hell. They get caught in the trap of the Devil.
Adverb
iaczi (/yakšï/)(Codex Cumanicus II)
- good
- Synonym: eygi
- 14th Century, Codex Cumanicus, page 63b, lines 2-3:
- kim ol kỹne ol ølwmní iaczi ſaginmæc tileſe ol crſtuſnug ſagittin nedan crſtus toſdi [...]
- /lim ol kïnnï ol ölümni yakšï sagïnmak tilese ol kristusnuŋ sagïttïn nẹden kristus tözdi [...]/
- if we want to understand well why Christ withstood that pain, that death [...]
Derived terms
- iacśi bitik
- jachzirach
- yacsi chele
- yaksi
Descendants
- Crimean Tatar: yahşı
- Urum: йахшы
- Kumyk: яхшы (yaxşı)
- Karachay-Balkar: ашхы (aşxı)
- Karaim: йакшы, йахшы
Further reading
- Argunşah, Mustafa, Güner, Galip (2015) Codex Cumanicus (Türk Dil Kurumu Yayınları; 1491), 2022 edition, Ankara: Türk Tarih Kurmu Basımevi, →ISBN