khala
See also: khàla
Chichewa
Etymology
Pronunciation
- IPA(key): /ˈkʰa.ɽa/
Verb
-khala (infinitive kukhála)
- to be
- (auxiliary) to have been doing something (Used with another verb afterwards)
- to become
- to live
- to dwell
- to behave
- to sit
- to take place, to happen, to occur
- to fit (clothes)
- to concern, to involve (i.e. "as far as I'm concerned)
- to suppose, to imagine (that)
Usage notes
The 'khala' stem is not used in the present or the past tense. The ending -li is used instead.
Derived terms
- Verbal derivations:
- Applicative: -khalira
- Causative: -khalitsa
- Negative: -sakhala
- Other formations: -khala bwamuswe (“to be naked”), -khala bwanankhu (“to be naked”), -khala leuleu (“to hang in middair”), -khala lewalewa (“to hurry to the toilet especially when suffering from diarrhoea”), -khala lifu (“to be bent”), -khala mkangaziwisi (“to be brave, to be unafraid”), -khala ndi (“have”), -khala ngolomondi (“to work looking downwards”), -khala nguu (“to produce the sound made by the skin of a tight drum, to be full”), -khala nthangwanika (“to be busy”), -khala nyenkhwa (“to have nothing”), -khala nyeti (“to shine brightly”), -khala nyezinyezi (“to shine (e.g. of glistening metals)”), -khala nyutu (“to stretch rubber, to be seated not doing anything”), -khala nzangwalinzangwali (“to walk aimlessly (of a tall person)”), -khala nzii (“to be silent for a long time, to be exhausted”), -khala yekha (“to be lonely”), -khala yekhayekha (“to be all alone”)
- Nominal derivations:
- mkhalakale (“veteran, experienced person, old-timer”)
- mkhalapampando (“chairperson”)
- mkhalayekha (“lonely person”)
- nkhalamanja (“dagger”)
References
- Steven Paas (2016) Oxford Chichewa-English/English - Chichewa Dictionary[1], Oxford University Press, page 202
Mauritian Creole
Etymology
From Hindi ख़ाला (xālā), from Arabic خَالَة (ḵāla).
Pronunciation
- IPA(key): /kʰala/
Noun
khala
Northern Ndebele
Verb
-khála
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Swazi
Verb
-khála
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Tumbuka
Alternative forms
Etymology
Verb
-khala (infinitive kukhala)
Derived terms
- -khaliska (“to sit down properly, to settle”)
- kakhaliro (“habits, behaviour”)
Xhosa
Verb
-khâla
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Verb
-khâla
- (intransitive) to cry, to weep, to wail
- (intransitive) to lament, to mourn
- (intransitive) to scream
- (intransitive) to ring (of a phone)
- (intransitive) to complain
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukukhala | ukungakhali | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | khala | -khale | ||||
| plural | khalani | -khaleni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyakhala, ngikhala | engikhalayo, engikhala | ngikhala | angikhali | engingakhali | ngingakhali |
| 2nd singular | uyakhala, ukhala | okhalayo, okhala | ukhala | awukhali | ongakhali | ungakhali |
| 1st plural | siyakhala, sikhala | esikhalayo, esikhala | sikhala | asikhali | esingakhali | singakhali |
| 2nd plural | niyakhala, nikhala | enikhalayo, enikhala | nikhala | anikhali | eningakhali | ningakhali |
| class 1 | uyakhala, ukhala | okhalayo, okhala | ekhala | akakhali | ongakhali | engakhali |
| class 2 | bayakhala, bakhala | abakhalayo, abakhala | bekhala | abakhali | abangakhali | bengakhali |
| class 3 | uyakhala, ukhala | okhalayo, okhala | ukhala | awukhali | ongakhali | ungakhali |
| class 4 | iyakhala, ikhala | ekhalayo, ekhala | ikhala | ayikhali | engakhali | ingakhali |
| class 5 | liyakhala, likhala | elikhalayo, elikhala | likhala | alikhali | elingakhali | lingakhali |
| class 6 | ayakhala, akhala | akhalayo, akhala | ekhala | awakhali | angakhali | engakhali |
| class 7 | siyakhala, sikhala | esikhalayo, esikhala | sikhala | asikhali | esingakhali | singakhali |
| class 8 | ziyakhala, zikhala | ezikhalayo, ezikhala | zikhala | azikhali | ezingakhali | zingakhali |
| class 9 | iyakhala, ikhala | ekhalayo, ekhala | ikhala | ayikhali | engakhali | ingakhali |
| class 10 | ziyakhala, zikhala | ezikhalayo, ezikhala | zikhala | azikhali | ezingakhali | zingakhali |
| class 11 | luyakhala, lukhala | olukhalayo, olukhala | lukhala | alukhali | olungakhali | lungakhali |
| class 14 | buyakhala, bukhala | obukhalayo, obukhala | bukhala | abukhali | obungakhali | bungakhali |
| class 15 | kuyakhala, kukhala | okukhalayo, okukhala | kukhala | akukhali | okungakhali | kungakhali |
| class 17 | kuyakhala, kukhala | okukhalayo, okukhala | kukhala | akukhali | okungakhali | kungakhali |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngikhalile, ngikhalē | engikhalile, engikhalē | ngikhalile, ngikhalē | angikhalanga | engingakhalanga | ngingakhalanga |
| 2nd singular | ukhalile, ukhalē | okhalile, okhalē | ukhalile, ukhalē | awukhalanga | ongakhalanga | ungakhalanga |
| 1st plural | sikhalile, sikhalē | esikhalile, esikhalē | sikhalile, sikhalē | asikhalanga | esingakhalanga | singakhalanga |
| 2nd plural | nikhalile, nikhalē | enikhalile, enikhalē | nikhalile, nikhalē | anikhalanga | eningakhalanga | ningakhalanga |
| class 1 | ukhalile, ukhalē | okhalile, okhalē | ekhalile, ekhalē | akakhalanga | ongakhalanga | engakhalanga |
| class 2 | bakhalile, bakhalē | abakhalile, abakhalē | bekhalile, bekhalē | abakhalanga | abangakhalanga | bengakhalanga |
| class 3 | ukhalile, ukhalē | okhalile, okhalē | ukhalile, ukhalē | awukhalanga | ongakhalanga | ungakhalanga |
| class 4 | ikhalile, ikhalē | ekhalile, ekhalē | ikhalile, ikhalē | ayikhalanga | engakhalanga | ingakhalanga |
| class 5 | likhalile, likhalē | elikhalile, elikhalē | likhalile, likhalē | alikhalanga | elingakhalanga | lingakhalanga |
| class 6 | akhalile, akhalē | akhalile, akhalē | ekhalile, ekhalē | awakhalanga | angakhalanga | engakhalanga |
| class 7 | sikhalile, sikhalē | esikhalile, esikhalē | sikhalile, sikhalē | asikhalanga | esingakhalanga | singakhalanga |
| class 8 | zikhalile, zikhalē | ezikhalile, ezikhalē | zikhalile, zikhalē | azikhalanga | ezingakhalanga | zingakhalanga |
| class 9 | ikhalile, ikhalē | ekhalile, ekhalē | ikhalile, ikhalē | ayikhalanga | engakhalanga | ingakhalanga |
| class 10 | zikhalile, zikhalē | ezikhalile, ezikhalē | zikhalile, zikhalē | azikhalanga | ezingakhalanga | zingakhalanga |
| class 11 | lukhalile, lukhalē | olukhalile, olukhalē | lukhalile, lukhalē | alukhalanga | olungakhalanga | lungakhalanga |
| class 14 | bukhalile, bukhalē | obukhalile, obukhalē | bukhalile, bukhalē | abukhalanga | obungakhalanga | bungakhalanga |
| class 15 | kukhalile, kukhalē | okukhalile, okukhalē | kukhalile, kukhalē | akukhalanga | okungakhalanga | kungakhalanga |
| class 17 | kukhalile, kukhalē | okukhalile, okukhalē | kukhalile, kukhalē | akukhalanga | okungakhalanga | kungakhalanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngākhala | engākhala | ngākhala | angikhalanga | engingakhalanga | ngingakhalanga |
| 2nd singular | wākhala | owākhala | wākhala | awukhalanga | ongakhalanga | ungakhalanga |
| 1st plural | sākhala | esākhala | sākhala | asikhalanga | esingakhalanga | singakhalanga |
| 2nd plural | nākhala | enākhala | nākhala | anikhalanga | eningakhalanga | ningakhalanga |
| class 1 | wākhala | owākhala | ākhala | akakhalanga | ongakhalanga | engakhalanga |
| class 2 | bākhala | abākhala | bākhala | abakhalanga | abangakhalanga | bengakhalanga |
| class 3 | wākhala | owākhala | wākhala | awukhalanga | ongakhalanga | ungakhalanga |
| class 4 | yākhala | eyākhala | yākhala | ayikhalanga | engakhalanga | ingakhalanga |
| class 5 | lākhala | elākhala | lākhala | alikhalanga | elingakhalanga | lingakhalanga |
| class 6 | ākhala | ākhala | ākhala | awakhalanga | angakhalanga | engakhalanga |
| class 7 | sākhala | esākhala | sākhala | asikhalanga | esingakhalanga | singakhalanga |
| class 8 | zākhala | ezākhala | zākhala | azikhalanga | ezingakhalanga | zingakhalanga |
| class 9 | yākhala | eyākhala | yākhala | ayikhalanga | engakhalanga | ingakhalanga |
| class 10 | zākhala | ezākhala | zākhala | azikhalanga | ezingakhalanga | zingakhalanga |
| class 11 | lwākhala | olwākhala | lwākhala | alukhalanga | olungakhalanga | lungakhalanga |
| class 14 | bākhala | obākhala | bākhala | abukhalanga | obungakhalanga | bungakhalanga |
| class 15 | kwākhala | okwākhala | kwākhala | akukhalanga | okungakhalanga | kungakhalanga |
| class 17 | kwākhala | okwākhala | kwākhala | akukhalanga | okungakhalanga | kungakhalanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingakhala | — | ngingakhala | ngingekhale | — | ngingekhale |
| 2nd singular | ungakhala | — | ungakhala | ungekhale | — | ungekhale |
| 1st plural | singakhala | — | singakhala | singekhale | — | singekhale |
| 2nd plural | ningakhala | — | ningakhala | ningekhale | — | ningekhale |
| class 1 | angakhala | — | engakhala | angekhale | — | engekhale |
| class 2 | bangakhala | — | bengakhala | bangekhale | — | bengekhale |
| class 3 | ungakhala | — | ungakhala | ungekhale | — | ungekhale |
| class 4 | ingakhala | — | ingakhala | ingekhale | — | ingekhale |
| class 5 | lingakhala | — | lingakhala | lingekhale | — | lingekhale |
| class 6 | angakhala | — | engakhala | angekhale | — | engekhale |
| class 7 | singakhala | — | singakhala | singekhale | — | singekhale |
| class 8 | zingakhala | — | zingakhala | zingekhale | — | zingekhale |
| class 9 | ingakhala | — | ingakhala | ingekhale | — | ingekhale |
| class 10 | zingakhala | — | zingakhala | zingekhale | — | zingekhale |
| class 11 | lungakhala | — | lungakhala | lungekhale | — | lungekhale |
| class 14 | bungakhala | — | bungakhala | bungekhale | — | bungekhale |
| class 15 | kungakhala | — | kungakhala | kungekhale | — | kungekhale |
| class 17 | kungakhala | — | kungakhala | kungekhale | — | kungekhale |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizokhala | engizokhala | ngizokhala | angizukhala | engingezukhala | ngingezukhala |
| 2nd singular | uzokhala | ozokhala | uzokhala | awuzukhala | ongezukhala | ungezukhala |
| 1st plural | sizokhala | esizokhala | sizokhala | asizukhala | esingezukhala | singezukhala |
| 2nd plural | nizokhala | enizokhala | nizokhala | anizukhala | eningezukhala | ningezukhala |
| class 1 | uzokhala | ozokhala | ezokhala | akazukhala | ongezukhala | engezukhala |
| class 2 | bazokhala | abazokhala | bezokhala | abazukhala | abangezukhala | bengezukhala |
| class 3 | uzokhala | ozokhala | uzokhala | awuzukhala | ongezukhala | ungezukhala |
| class 4 | izokhala | ezokhala | izokhala | ayizukhala | engezukhala | ingezukhala |
| class 5 | lizokhala | elizokhala | lizokhala | alizukhala | elingezukhala | lingezukhala |
| class 6 | azokhala | azokhala | ezokhala | awazukhala | angezukhala | engezukhala |
| class 7 | sizokhala | esizokhala | sizokhala | asizukhala | esingezukhala | singezukhala |
| class 8 | zizokhala | ezizokhala | zizokhala | azizukhala | ezingezukhala | zingezukhala |
| class 9 | izokhala | ezokhala | izokhala | ayizukhala | engezukhala | ingezukhala |
| class 10 | zizokhala | ezizokhala | zizokhala | azizukhala | ezingezukhala | zingezukhala |
| class 11 | luzokhala | oluzokhala | luzokhala | aluzukhala | olungezukhala | lungezukhala |
| class 14 | buzokhala | obuzokhala | buzokhala | abuzukhala | obungezukhala | bungezukhala |
| class 15 | kuzokhala | okuzokhala | kuzokhala | akuzukhala | okungezukhala | kungezukhala |
| class 17 | kuzokhala | okuzokhala | kuzokhala | akuzukhala | okungezukhala | kungezukhala |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyokhala | engiyokhala | ngiyokhala | angiyukhala | engingeyukhala | ngingeyukhala |
| 2nd singular | uyokhala | oyokhala | uyokhala | awuyukhala | ongeyukhala | ungeyukhala |
| 1st plural | siyokhala | esiyokhala | siyokhala | asiyukhala | esingeyukhala | singeyukhala |
| 2nd plural | niyokhala | eniyokhala | niyokhala | aniyukhala | eningeyukhala | ningeyukhala |
| class 1 | uyokhala | oyokhala | eyokhala | akayukhala | ongeyukhala | engeyukhala |
| class 2 | bayokhala | abayokhala | beyokhala | abayukhala | abangeyukhala | bengeyukhala |
| class 3 | uyokhala | oyokhala | uyokhala | awuyukhala | ongeyukhala | ungeyukhala |
| class 4 | iyokhala | eyokhala | iyokhala | ayiyukhala | engeyukhala | ingeyukhala |
| class 5 | liyokhala | eliyokhala | liyokhala | aliyukhala | elingeyukhala | lingeyukhala |
| class 6 | ayokhala | ayokhala | eyokhala | awayukhala | angeyukhala | engeyukhala |
| class 7 | siyokhala | esiyokhala | siyokhala | asiyukhala | esingeyukhala | singeyukhala |
| class 8 | ziyokhala | eziyokhala | ziyokhala | aziyukhala | ezingeyukhala | zingeyukhala |
| class 9 | iyokhala | eyokhala | iyokhala | ayiyukhala | engeyukhala | ingeyukhala |
| class 10 | ziyokhala | eziyokhala | ziyokhala | aziyukhala | ezingeyukhala | zingeyukhala |
| class 11 | luyokhala | oluyokhala | luyokhala | aluyukhala | olungeyukhala | lungeyukhala |
| class 14 | buyokhala | obuyokhala | buyokhala | abuyukhala | obungeyukhala | bungeyukhala |
| class 15 | kuyokhala | okuyokhala | kuyokhala | akuyukhala | okungeyukhala | kungeyukhala |
| class 17 | kuyokhala | okuyokhala | kuyokhala | akuyukhala | okungeyukhala | kungeyukhala |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngikhale | ngingakhali | ||||
| 2nd singular | ukhale | ungakhali | ||||
| 1st plural | sikhale | singakhali | ||||
| 2nd plural | nikhale | ningakhali | ||||
| class 1 | akhale | angakhali | ||||
| class 2 | bakhale | bangakhali | ||||
| class 3 | ukhale | ungakhali | ||||
| class 4 | ikhale | ingakhali | ||||
| class 5 | likhale | lingakhali | ||||
| class 6 | akhale | angakhali | ||||
| class 7 | sikhale | singakhali | ||||
| class 8 | zikhale | zingakhali | ||||
| class 9 | ikhale | ingakhali | ||||
| class 10 | zikhale | zingakhali | ||||
| class 11 | lukhale | lungakhali | ||||
| class 14 | bukhale | bungakhali | ||||
| class 15 | kukhale | kungakhali | ||||
| class 17 | kukhale | kungakhali | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngakhala | ngangakhala, angakhala, angangakhala | ||||
| 2nd singular | wakhala | wangakhala, awakhala, awangakhala | ||||
| 1st plural | sakhala | sangakhala, asakhala, asangakhala | ||||
| 2nd plural | nakhala | nangakhala, anakhala, anangakhala | ||||
| class 1 | wakhala | wangakhala, akakhala, akangakhala | ||||
| class 2 | bakhala | bangakhala, abakhala, abangakhala | ||||
| class 3 | wakhala | wangakhala, awakhala, awangakhala | ||||
| class 4 | yakhala | yangakhala, ayakhala, ayangakhala | ||||
| class 5 | lakhala | langakhala, alakhala, alangakhala | ||||
| class 6 | akhala | angakhala, awakhala, awangakhala | ||||
| class 7 | sakhala | sangakhala, asakhala, asangakhala | ||||
| class 8 | zakhala | zangakhala, azakhala, azangakhala | ||||
| class 9 | yakhala | yangakhala, ayakhala, ayangakhala | ||||
| class 10 | zakhala | zangakhala, azakhala, azangakhala | ||||
| class 11 | lwakhala | lwangakhala, alwakhala, alwangakhala | ||||
| class 14 | bakhala | bangakhala, abakhala, abangakhala | ||||
| class 15 | kwakhala | kwangakhala, akwakhala, akwangakhala | ||||
| class 17 | kwakhala | kwangakhala, akwakhala, akwangakhala | ||||
Derived terms
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “khala”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “khala (3.9)”