mleko
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *melko. First attested in the 14th century.
Pronunciation
Noun
mleko n
- (attested in Lesser Poland) milk (white liquid produced by the mammary glands of female mammals to nourish their young)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter][1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page 118:
- Lsadlo se yako mleco sercze gych (coagulatum est sicut lac cor eorum)
- [Zsiadło sie jako mleko sierce jich (coagulatum est sicut lac cor eorum)]
- Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie[2], Krakow, page gl. 41a:
- Gdis mv gego gloua byla gest scøta, tedy vøcz s gego czala slo gest mleko y voda lactis vnda de suo corpore exiuit
- [Gdyż mu jego głowa była jest ścięta, tedy więc z jego ciała szło jest mleko i woda lactis vnda de suo corpore exiuit]
- 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 314v:
- Mleko kv pyczv nauky lac ad potum erudicionis
- [Mleko ku piciu nauki lac ad potum erudicionis]
Derived terms
nouns
- kisiałe mleko
- krowie mleko
- kwaśne mleko
- siadłe mleko
- wilcze mleko
- zsiadłe mleko
Descendants
References
- Boryś, Wiesław (2005) “mleko”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “mleko”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “mleko”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “mleko”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
- Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “mleko”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
Polish
Alternative forms
Etymology
Inherited from Old Polish mleko.
Pronunciation
Audio: (file) - Rhymes: -ɛkɔ
- Syllabification: mle‧ko
- Homophone: Mleko
Noun
mleko n (diminutive mleczko, related adjective mlekowy)
- (uncountable) milk (white liquid produced by the mammary glands of female cows to nourish their young)
- (countable) milk (portion, typically a glass, of such a liquid)
- (uncountable) milk (white liquid produced by the mammary glands of female mammals to nourish their young)
- Synonym: pokarm
- (uncountable) milk (white (or whitish) liquid obtained from a vegetable source such as almonds, coconuts, oats, rice, and/or soy beans)
- (uncountable, by extension) white and cloudy liquid that is a suspension of a solid in water
- (uncountable, colloquial) thick fog
- (Middle Polish, uncountable) gruel (thin, watery porridge)
- Synonym: kleik
Declension
Declension of mleko
Derived terms
adjectives
- mleczany
- mleczny
- mlekiem i miodem płynący
nouns
- krew z mlekiem
- kwaśne mleko
- mleczak
- mleczarnia
- mleczarz
- mleko bułgarskie
- mleko od wściekłej krowy
- mlekomat
- pełne mleko
- słodkie mleko
phrases
verbs
- mieć mleko pod nosem impf
- nie zabraknąć ptasiego mleka pf, nie brakować ptasiego mleka impf
- płakać nad rozlanym mlekiem impf
- wyssać z mlekiem matki pf
Further reading
- mleko in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- mleko in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “mleko”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Ewa Rodek (10.10.2022) “MLEKO”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “mleko”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “mleko”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “mleko”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 1106
Serbo-Croatian
Alternative forms
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *melko.
Pronunciation
- IPA(key): /mlěːko/
Audio: (file) - Hyphenation: mle‧ko
Noun
mléko n (Cyrillic spelling мле́ко)
Declension
Declension of mleko
Derived terms
Slovene
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *melkò.
Pronunciation
- IPA(key): /mlèːkɔ/
- Rhymes: -èːkɔ
- Hyphenation: mle‧ko
Noun
mlẹ́ko n (relational adjective mlẹ́čen, diminutive (obsolete) mlẹ̄kce or (childish) mlẹ̑kec)
- milk (white liquid secreted by female mammals for a certain time after birth as food for their young)
- 2005, Franci Petek, Spremembe rabe tal v slovenskem alpskem svetu[3], Založba ZRC, →ISBN, page 74:
- Na tolminskih, kobariških pa tudi na preživelih bovških planinah sta se proizvodnja mleka in sirarstvo dokaj dobro ohranila.
- Milk production and cheese making have been fairly well preserved on the Tolmin and Kobarid mountain ranges, as well as on the surviving Bovec mountain ranges.
Declension
| First neuter declension (hard o-stem) , fixed accent (singularia tantum) | |||
|---|---|---|---|
| nom. sing. | mlẹ́ko | ||
| gen. sing. | mlẹ́ka | ||
| singular | |||
| nominative imenovȃlnik |
mlẹ́ko | ||
| genitive rodȋlnik |
mlẹ́ka | ||
| dative dajȃlnik |
mlẹ́ku, mlẹ́ki | ||
| accusative tožȋlnik |
mlẹ́ko | ||
| locative mẹ̑stnik |
mlẹ́ku, mlẹ́ki | ||
| instrumental orọ̑dnik |
mlẹ́kom | ||
| (vocative) (ogȏvorni imenovȃlnik) |
mlẹ́ko | ||