qhaqha
Phuthi
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Verb
-qhaqha
- to take apart
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Southern Ndebele
Verb
-qhaqha
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Xhosa
Verb
-qhaqha
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Pronunciation
IPA(key): /ǃʰaːǃʰa/
Verb
-qhaqha
- (transitive) to strip, to unsew, to rip open, to rip up, to untie
- (transitive) to disassemble, to dismantle, to take apart
- (transitive) to demolish
- (transitive) to undo
- Synonym: -qaqa
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukuqhaqha | ukungaqhaqhi | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | qhaqha | -qhaqhe | ||||
| plural | qhaqhani | -qhaqheni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyaqhaqha, ngiqhaqha | engiqhaqhayo, engiqhaqha | ngiqhaqha | angiqhaqhi | engingaqhaqhi | ngingaqhaqhi |
| 2nd singular | uyaqhaqha, uqhaqha | oqhaqhayo, oqhaqha | uqhaqha | awuqhaqhi | ongaqhaqhi | ungaqhaqhi |
| 1st plural | siyaqhaqha, siqhaqha | esiqhaqhayo, esiqhaqha | siqhaqha | asiqhaqhi | esingaqhaqhi | singaqhaqhi |
| 2nd plural | niyaqhaqha, niqhaqha | eniqhaqhayo, eniqhaqha | niqhaqha | aniqhaqhi | eningaqhaqhi | ningaqhaqhi |
| class 1 | uyaqhaqha, uqhaqha | oqhaqhayo, oqhaqha | eqhaqha | akaqhaqhi | ongaqhaqhi | engaqhaqhi |
| class 2 | bayaqhaqha, baqhaqha | abaqhaqhayo, abaqhaqha | beqhaqha | abaqhaqhi | abangaqhaqhi | bengaqhaqhi |
| class 3 | uyaqhaqha, uqhaqha | oqhaqhayo, oqhaqha | uqhaqha | awuqhaqhi | ongaqhaqhi | ungaqhaqhi |
| class 4 | iyaqhaqha, iqhaqha | eqhaqhayo, eqhaqha | iqhaqha | ayiqhaqhi | engaqhaqhi | ingaqhaqhi |
| class 5 | liyaqhaqha, liqhaqha | eliqhaqhayo, eliqhaqha | liqhaqha | aliqhaqhi | elingaqhaqhi | lingaqhaqhi |
| class 6 | ayaqhaqha, aqhaqha | aqhaqhayo, aqhaqha | eqhaqha | awaqhaqhi | angaqhaqhi | engaqhaqhi |
| class 7 | siyaqhaqha, siqhaqha | esiqhaqhayo, esiqhaqha | siqhaqha | asiqhaqhi | esingaqhaqhi | singaqhaqhi |
| class 8 | ziyaqhaqha, ziqhaqha | eziqhaqhayo, eziqhaqha | ziqhaqha | aziqhaqhi | ezingaqhaqhi | zingaqhaqhi |
| class 9 | iyaqhaqha, iqhaqha | eqhaqhayo, eqhaqha | iqhaqha | ayiqhaqhi | engaqhaqhi | ingaqhaqhi |
| class 10 | ziyaqhaqha, ziqhaqha | eziqhaqhayo, eziqhaqha | ziqhaqha | aziqhaqhi | ezingaqhaqhi | zingaqhaqhi |
| class 11 | luyaqhaqha, luqhaqha | oluqhaqhayo, oluqhaqha | luqhaqha | aluqhaqhi | olungaqhaqhi | lungaqhaqhi |
| class 14 | buyaqhaqha, buqhaqha | obuqhaqhayo, obuqhaqha | buqhaqha | abuqhaqhi | obungaqhaqhi | bungaqhaqhi |
| class 15 | kuyaqhaqha, kuqhaqha | okuqhaqhayo, okuqhaqha | kuqhaqha | akuqhaqhi | okungaqhaqhi | kungaqhaqhi |
| class 17 | kuyaqhaqha, kuqhaqha | okuqhaqhayo, okuqhaqha | kuqhaqha | akuqhaqhi | okungaqhaqhi | kungaqhaqhi |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiqhaqhile, ngiqhaqhē | engiqhaqhile, engiqhaqhē | ngiqhaqhile, ngiqhaqhē | angiqhaqhanga | engingaqhaqhanga | ngingaqhaqhanga |
| 2nd singular | uqhaqhile, uqhaqhē | oqhaqhile, oqhaqhē | uqhaqhile, uqhaqhē | awuqhaqhanga | ongaqhaqhanga | ungaqhaqhanga |
| 1st plural | siqhaqhile, siqhaqhē | esiqhaqhile, esiqhaqhē | siqhaqhile, siqhaqhē | asiqhaqhanga | esingaqhaqhanga | singaqhaqhanga |
| 2nd plural | niqhaqhile, niqhaqhē | eniqhaqhile, eniqhaqhē | niqhaqhile, niqhaqhē | aniqhaqhanga | eningaqhaqhanga | ningaqhaqhanga |
| class 1 | uqhaqhile, uqhaqhē | oqhaqhile, oqhaqhē | eqhaqhile, eqhaqhē | akaqhaqhanga | ongaqhaqhanga | engaqhaqhanga |
| class 2 | baqhaqhile, baqhaqhē | abaqhaqhile, abaqhaqhē | beqhaqhile, beqhaqhē | abaqhaqhanga | abangaqhaqhanga | bengaqhaqhanga |
| class 3 | uqhaqhile, uqhaqhē | oqhaqhile, oqhaqhē | uqhaqhile, uqhaqhē | awuqhaqhanga | ongaqhaqhanga | ungaqhaqhanga |
| class 4 | iqhaqhile, iqhaqhē | eqhaqhile, eqhaqhē | iqhaqhile, iqhaqhē | ayiqhaqhanga | engaqhaqhanga | ingaqhaqhanga |
| class 5 | liqhaqhile, liqhaqhē | eliqhaqhile, eliqhaqhē | liqhaqhile, liqhaqhē | aliqhaqhanga | elingaqhaqhanga | lingaqhaqhanga |
| class 6 | aqhaqhile, aqhaqhē | aqhaqhile, aqhaqhē | eqhaqhile, eqhaqhē | awaqhaqhanga | angaqhaqhanga | engaqhaqhanga |
| class 7 | siqhaqhile, siqhaqhē | esiqhaqhile, esiqhaqhē | siqhaqhile, siqhaqhē | asiqhaqhanga | esingaqhaqhanga | singaqhaqhanga |
| class 8 | ziqhaqhile, ziqhaqhē | eziqhaqhile, eziqhaqhē | ziqhaqhile, ziqhaqhē | aziqhaqhanga | ezingaqhaqhanga | zingaqhaqhanga |
| class 9 | iqhaqhile, iqhaqhē | eqhaqhile, eqhaqhē | iqhaqhile, iqhaqhē | ayiqhaqhanga | engaqhaqhanga | ingaqhaqhanga |
| class 10 | ziqhaqhile, ziqhaqhē | eziqhaqhile, eziqhaqhē | ziqhaqhile, ziqhaqhē | aziqhaqhanga | ezingaqhaqhanga | zingaqhaqhanga |
| class 11 | luqhaqhile, luqhaqhē | oluqhaqhile, oluqhaqhē | luqhaqhile, luqhaqhē | aluqhaqhanga | olungaqhaqhanga | lungaqhaqhanga |
| class 14 | buqhaqhile, buqhaqhē | obuqhaqhile, obuqhaqhē | buqhaqhile, buqhaqhē | abuqhaqhanga | obungaqhaqhanga | bungaqhaqhanga |
| class 15 | kuqhaqhile, kuqhaqhē | okuqhaqhile, okuqhaqhē | kuqhaqhile, kuqhaqhē | akuqhaqhanga | okungaqhaqhanga | kungaqhaqhanga |
| class 17 | kuqhaqhile, kuqhaqhē | okuqhaqhile, okuqhaqhē | kuqhaqhile, kuqhaqhē | akuqhaqhanga | okungaqhaqhanga | kungaqhaqhanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngāqhaqha | engāqhaqha | ngāqhaqha | angiqhaqhanga | engingaqhaqhanga | ngingaqhaqhanga |
| 2nd singular | wāqhaqha | owāqhaqha | wāqhaqha | awuqhaqhanga | ongaqhaqhanga | ungaqhaqhanga |
| 1st plural | sāqhaqha | esāqhaqha | sāqhaqha | asiqhaqhanga | esingaqhaqhanga | singaqhaqhanga |
| 2nd plural | nāqhaqha | enāqhaqha | nāqhaqha | aniqhaqhanga | eningaqhaqhanga | ningaqhaqhanga |
| class 1 | wāqhaqha | owāqhaqha | āqhaqha | akaqhaqhanga | ongaqhaqhanga | engaqhaqhanga |
| class 2 | bāqhaqha | abāqhaqha | bāqhaqha | abaqhaqhanga | abangaqhaqhanga | bengaqhaqhanga |
| class 3 | wāqhaqha | owāqhaqha | wāqhaqha | awuqhaqhanga | ongaqhaqhanga | ungaqhaqhanga |
| class 4 | yāqhaqha | eyāqhaqha | yāqhaqha | ayiqhaqhanga | engaqhaqhanga | ingaqhaqhanga |
| class 5 | lāqhaqha | elāqhaqha | lāqhaqha | aliqhaqhanga | elingaqhaqhanga | lingaqhaqhanga |
| class 6 | āqhaqha | āqhaqha | āqhaqha | awaqhaqhanga | angaqhaqhanga | engaqhaqhanga |
| class 7 | sāqhaqha | esāqhaqha | sāqhaqha | asiqhaqhanga | esingaqhaqhanga | singaqhaqhanga |
| class 8 | zāqhaqha | ezāqhaqha | zāqhaqha | aziqhaqhanga | ezingaqhaqhanga | zingaqhaqhanga |
| class 9 | yāqhaqha | eyāqhaqha | yāqhaqha | ayiqhaqhanga | engaqhaqhanga | ingaqhaqhanga |
| class 10 | zāqhaqha | ezāqhaqha | zāqhaqha | aziqhaqhanga | ezingaqhaqhanga | zingaqhaqhanga |
| class 11 | lwāqhaqha | olwāqhaqha | lwāqhaqha | aluqhaqhanga | olungaqhaqhanga | lungaqhaqhanga |
| class 14 | bāqhaqha | obāqhaqha | bāqhaqha | abuqhaqhanga | obungaqhaqhanga | bungaqhaqhanga |
| class 15 | kwāqhaqha | okwāqhaqha | kwāqhaqha | akuqhaqhanga | okungaqhaqhanga | kungaqhaqhanga |
| class 17 | kwāqhaqha | okwāqhaqha | kwāqhaqha | akuqhaqhanga | okungaqhaqhanga | kungaqhaqhanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingaqhaqha | — | ngingaqhaqha | ngingeqhaqhe | — | ngingeqhaqhe |
| 2nd singular | ungaqhaqha | — | ungaqhaqha | ungeqhaqhe | — | ungeqhaqhe |
| 1st plural | singaqhaqha | — | singaqhaqha | singeqhaqhe | — | singeqhaqhe |
| 2nd plural | ningaqhaqha | — | ningaqhaqha | ningeqhaqhe | — | ningeqhaqhe |
| class 1 | angaqhaqha | — | engaqhaqha | angeqhaqhe | — | engeqhaqhe |
| class 2 | bangaqhaqha | — | bengaqhaqha | bangeqhaqhe | — | bengeqhaqhe |
| class 3 | ungaqhaqha | — | ungaqhaqha | ungeqhaqhe | — | ungeqhaqhe |
| class 4 | ingaqhaqha | — | ingaqhaqha | ingeqhaqhe | — | ingeqhaqhe |
| class 5 | lingaqhaqha | — | lingaqhaqha | lingeqhaqhe | — | lingeqhaqhe |
| class 6 | angaqhaqha | — | engaqhaqha | angeqhaqhe | — | engeqhaqhe |
| class 7 | singaqhaqha | — | singaqhaqha | singeqhaqhe | — | singeqhaqhe |
| class 8 | zingaqhaqha | — | zingaqhaqha | zingeqhaqhe | — | zingeqhaqhe |
| class 9 | ingaqhaqha | — | ingaqhaqha | ingeqhaqhe | — | ingeqhaqhe |
| class 10 | zingaqhaqha | — | zingaqhaqha | zingeqhaqhe | — | zingeqhaqhe |
| class 11 | lungaqhaqha | — | lungaqhaqha | lungeqhaqhe | — | lungeqhaqhe |
| class 14 | bungaqhaqha | — | bungaqhaqha | bungeqhaqhe | — | bungeqhaqhe |
| class 15 | kungaqhaqha | — | kungaqhaqha | kungeqhaqhe | — | kungeqhaqhe |
| class 17 | kungaqhaqha | — | kungaqhaqha | kungeqhaqhe | — | kungeqhaqhe |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizoqhaqha | engizoqhaqha | ngizoqhaqha | angizuqhaqha | engingezuqhaqha | ngingezuqhaqha |
| 2nd singular | uzoqhaqha | ozoqhaqha | uzoqhaqha | awuzuqhaqha | ongezuqhaqha | ungezuqhaqha |
| 1st plural | sizoqhaqha | esizoqhaqha | sizoqhaqha | asizuqhaqha | esingezuqhaqha | singezuqhaqha |
| 2nd plural | nizoqhaqha | enizoqhaqha | nizoqhaqha | anizuqhaqha | eningezuqhaqha | ningezuqhaqha |
| class 1 | uzoqhaqha | ozoqhaqha | ezoqhaqha | akazuqhaqha | ongezuqhaqha | engezuqhaqha |
| class 2 | bazoqhaqha | abazoqhaqha | bezoqhaqha | abazuqhaqha | abangezuqhaqha | bengezuqhaqha |
| class 3 | uzoqhaqha | ozoqhaqha | uzoqhaqha | awuzuqhaqha | ongezuqhaqha | ungezuqhaqha |
| class 4 | izoqhaqha | ezoqhaqha | izoqhaqha | ayizuqhaqha | engezuqhaqha | ingezuqhaqha |
| class 5 | lizoqhaqha | elizoqhaqha | lizoqhaqha | alizuqhaqha | elingezuqhaqha | lingezuqhaqha |
| class 6 | azoqhaqha | azoqhaqha | ezoqhaqha | awazuqhaqha | angezuqhaqha | engezuqhaqha |
| class 7 | sizoqhaqha | esizoqhaqha | sizoqhaqha | asizuqhaqha | esingezuqhaqha | singezuqhaqha |
| class 8 | zizoqhaqha | ezizoqhaqha | zizoqhaqha | azizuqhaqha | ezingezuqhaqha | zingezuqhaqha |
| class 9 | izoqhaqha | ezoqhaqha | izoqhaqha | ayizuqhaqha | engezuqhaqha | ingezuqhaqha |
| class 10 | zizoqhaqha | ezizoqhaqha | zizoqhaqha | azizuqhaqha | ezingezuqhaqha | zingezuqhaqha |
| class 11 | luzoqhaqha | oluzoqhaqha | luzoqhaqha | aluzuqhaqha | olungezuqhaqha | lungezuqhaqha |
| class 14 | buzoqhaqha | obuzoqhaqha | buzoqhaqha | abuzuqhaqha | obungezuqhaqha | bungezuqhaqha |
| class 15 | kuzoqhaqha | okuzoqhaqha | kuzoqhaqha | akuzuqhaqha | okungezuqhaqha | kungezuqhaqha |
| class 17 | kuzoqhaqha | okuzoqhaqha | kuzoqhaqha | akuzuqhaqha | okungezuqhaqha | kungezuqhaqha |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyoqhaqha | engiyoqhaqha | ngiyoqhaqha | angiyuqhaqha | engingeyuqhaqha | ngingeyuqhaqha |
| 2nd singular | uyoqhaqha | oyoqhaqha | uyoqhaqha | awuyuqhaqha | ongeyuqhaqha | ungeyuqhaqha |
| 1st plural | siyoqhaqha | esiyoqhaqha | siyoqhaqha | asiyuqhaqha | esingeyuqhaqha | singeyuqhaqha |
| 2nd plural | niyoqhaqha | eniyoqhaqha | niyoqhaqha | aniyuqhaqha | eningeyuqhaqha | ningeyuqhaqha |
| class 1 | uyoqhaqha | oyoqhaqha | eyoqhaqha | akayuqhaqha | ongeyuqhaqha | engeyuqhaqha |
| class 2 | bayoqhaqha | abayoqhaqha | beyoqhaqha | abayuqhaqha | abangeyuqhaqha | bengeyuqhaqha |
| class 3 | uyoqhaqha | oyoqhaqha | uyoqhaqha | awuyuqhaqha | ongeyuqhaqha | ungeyuqhaqha |
| class 4 | iyoqhaqha | eyoqhaqha | iyoqhaqha | ayiyuqhaqha | engeyuqhaqha | ingeyuqhaqha |
| class 5 | liyoqhaqha | eliyoqhaqha | liyoqhaqha | aliyuqhaqha | elingeyuqhaqha | lingeyuqhaqha |
| class 6 | ayoqhaqha | ayoqhaqha | eyoqhaqha | awayuqhaqha | angeyuqhaqha | engeyuqhaqha |
| class 7 | siyoqhaqha | esiyoqhaqha | siyoqhaqha | asiyuqhaqha | esingeyuqhaqha | singeyuqhaqha |
| class 8 | ziyoqhaqha | eziyoqhaqha | ziyoqhaqha | aziyuqhaqha | ezingeyuqhaqha | zingeyuqhaqha |
| class 9 | iyoqhaqha | eyoqhaqha | iyoqhaqha | ayiyuqhaqha | engeyuqhaqha | ingeyuqhaqha |
| class 10 | ziyoqhaqha | eziyoqhaqha | ziyoqhaqha | aziyuqhaqha | ezingeyuqhaqha | zingeyuqhaqha |
| class 11 | luyoqhaqha | oluyoqhaqha | luyoqhaqha | aluyuqhaqha | olungeyuqhaqha | lungeyuqhaqha |
| class 14 | buyoqhaqha | obuyoqhaqha | buyoqhaqha | abuyuqhaqha | obungeyuqhaqha | bungeyuqhaqha |
| class 15 | kuyoqhaqha | okuyoqhaqha | kuyoqhaqha | akuyuqhaqha | okungeyuqhaqha | kungeyuqhaqha |
| class 17 | kuyoqhaqha | okuyoqhaqha | kuyoqhaqha | akuyuqhaqha | okungeyuqhaqha | kungeyuqhaqha |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngiqhaqhe | ngingaqhaqhi | ||||
| 2nd singular | uqhaqhe | ungaqhaqhi | ||||
| 1st plural | siqhaqhe | singaqhaqhi | ||||
| 2nd plural | niqhaqhe | ningaqhaqhi | ||||
| class 1 | aqhaqhe | angaqhaqhi | ||||
| class 2 | baqhaqhe | bangaqhaqhi | ||||
| class 3 | uqhaqhe | ungaqhaqhi | ||||
| class 4 | iqhaqhe | ingaqhaqhi | ||||
| class 5 | liqhaqhe | lingaqhaqhi | ||||
| class 6 | aqhaqhe | angaqhaqhi | ||||
| class 7 | siqhaqhe | singaqhaqhi | ||||
| class 8 | ziqhaqhe | zingaqhaqhi | ||||
| class 9 | iqhaqhe | ingaqhaqhi | ||||
| class 10 | ziqhaqhe | zingaqhaqhi | ||||
| class 11 | luqhaqhe | lungaqhaqhi | ||||
| class 14 | buqhaqhe | bungaqhaqhi | ||||
| class 15 | kuqhaqhe | kungaqhaqhi | ||||
| class 17 | kuqhaqhe | kungaqhaqhi | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngaqhaqha | ngangaqhaqha, angaqhaqha, angangaqhaqha | ||||
| 2nd singular | waqhaqha | wangaqhaqha, awaqhaqha, awangaqhaqha | ||||
| 1st plural | saqhaqha | sangaqhaqha, asaqhaqha, asangaqhaqha | ||||
| 2nd plural | naqhaqha | nangaqhaqha, anaqhaqha, anangaqhaqha | ||||
| class 1 | waqhaqha | wangaqhaqha, akaqhaqha, akangaqhaqha | ||||
| class 2 | baqhaqha | bangaqhaqha, abaqhaqha, abangaqhaqha | ||||
| class 3 | waqhaqha | wangaqhaqha, awaqhaqha, awangaqhaqha | ||||
| class 4 | yaqhaqha | yangaqhaqha, ayaqhaqha, ayangaqhaqha | ||||
| class 5 | laqhaqha | langaqhaqha, alaqhaqha, alangaqhaqha | ||||
| class 6 | aqhaqha | angaqhaqha, awaqhaqha, awangaqhaqha | ||||
| class 7 | saqhaqha | sangaqhaqha, asaqhaqha, asangaqhaqha | ||||
| class 8 | zaqhaqha | zangaqhaqha, azaqhaqha, azangaqhaqha | ||||
| class 9 | yaqhaqha | yangaqhaqha, ayaqhaqha, ayangaqhaqha | ||||
| class 10 | zaqhaqha | zangaqhaqha, azaqhaqha, azangaqhaqha | ||||
| class 11 | lwaqhaqha | lwangaqhaqha, alwaqhaqha, alwangaqhaqha | ||||
| class 14 | baqhaqha | bangaqhaqha, abaqhaqha, abangaqhaqha | ||||
| class 15 | kwaqhaqha | kwangaqhaqha, akwaqhaqha, akwangaqhaqha | ||||
| class 17 | kwaqhaqha | kwangaqhaqha, akwaqhaqha, akwangaqhaqha | ||||
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “qhaqha”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “qhaqha (6.3)”