tushunmoq
Uzbek
Etymology
From Proto-Turkic *tüĺ-ün- (“to think, understand”). Cognate with Turkish düşünmek (“to think”), Uyghur چۈشەنمەك (chüshenmek, “to understand”), and Kazakh түсіну (tüsınu, “to understand”).
Pronunciation
- IPA(key): /tu.ʃun.mɒq/, [t(ʉ).ʃʉn.ˈmɒq]
Verb
tushunmoq
- to understand
Declension
| Conjugation of tushunmoq (see also Appendix:Uzbek verbs) | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| tense | participle | |||||||
| positive | negative | positive | negative | |||||
| singular | plural1 | singular | plural1 | |||||
| nominal non-finites | ||||||||
| infinitive | tushunmoq | tushunmamoq | – | – | ||||
| gerund | simpl | tushuna | tushunmay, tushunmasdan | – | – | |||
| past | tushunib | – | – | |||||
| comp | tushunish | – | – | – | ||||
| indicative | ||||||||
| present | simpl | 1st | tushunaman | tushunamiz | tushunmayman | tushunmaymiz | tushunayotgan | tushunmayotgan |
| 2nd | tushunasan | tushunasiz | tushunmaysan | tushunmaysiz | ||||
| 3rd | tushunadi | tushunadilar | tushunmaydi | tushunmaydilar | ||||
| cont A | 1st | tushunyapman | tushunyapmiz | tushunmayapman | tushunmayapmiz | – | – | |
| 2nd | tushunyapsan | tushunyapsiz | tushunmayapsan | tushunmayapsiz | ||||
| 3rd | tushunyapdi | tushunyapdilar | tushunmayapdi | tushunmayapdilar | ||||
| cont B2 | 1st | tushunayotirman | tushunayotirmiz | tushunmayotirman | tushunmayotirmiz | – | – | |
| 2nd | tushunayotirsan | tushunayotirsiz | tushunmayotirsan | tushunmayotirsiz | ||||
| 3rd | tushunayotir | tushunayotirlar | tushunmayotir | tushunmayotirlar | ||||
| cont C | 1st | tushunmoqdaman | tushunmoqdamiz | tushunmamoqdaman | tushunmamoqdamiz | – | – | |
| 2nd | tushunmoqdasan | tushunmoqdasiz | tushunmamoqdasan | tushunmamoqdasiz | ||||
| 3rd | tushunmoqda | tushunmoqdalar | tushunmamoqda | tushunmamoqdalar | ||||
| perf | 1st | tushunganman | tushunganmiz | tushunmaganman | tushunmaganmiz | tushunadigan | tushunmaydigan | |
| 2nd | tushungansan | tushungansiz | tushunmagansan | tushunmagansiz | ||||
| 3rd | tushungan | tushunganlar | tushunmagan | tushunmaganlar | ||||
| past | def | 1st | tushundim | tushundik | tushunmadim | tushunmadik | tushungan | tushunmagan |
| 2nd | tushunding | tushundingiz | tushunmading | tushunmadingiz | ||||
| 3rd | tushundi | tushundilar | tushunmadi | tushunmadilar | ||||
| indef | 1st | tushunibman | tushunibmiz | tushunmabman | tushunmabmiz | – | – | |
| 2nd | tushunibsan | tushunibsiz | tushunmabsan | tushunmabsiz | ||||
| 3rd | tushunibdi | tushunibdilar | tushunmabdi | tushunmabdilar | ||||
| future | indef | 1st | tushunarman | tushunarmiz | tushunmasman | tushunmasmiz | tushunar | tushunmas |
| 2nd | tushunarsan | tushunarsiz | tushunmassan | tushunmassiz | ||||
| 3rd | tushunar | tushunarlar | tushunmas | tushunmaslar | ||||
| def3 | 1st | tushunajakman | tushunajakmiz | tushunmayajakman | tushunmayajakmiz | – | – | |
| 2nd | tushunajaksan | tushunajaksiz | tushunmayajaksan | tushunmayajaksiz | ||||
| 3rd | tushunajak | tushunajaklar | tushunmayajak | tushunmayajaklar | ||||
| oblig | 1st | tushunadiganman | tushunadiganmiz | tushunmaydiganman | tushunmaydiganmiz | – | – | |
| 2nd | tushunadigansan | tushunadigansiz | tushunmaydigansan | tushunmaydigansiz | ||||
| 3rd | tushunadigan | tushunadiganlar | tushunmaydigan | tushunmaydiganlar | ||||
| conditional | ||||||||
| 1st | tushunsam | tushunsak | tushunmasam | tushunmasak | – | – | ||
| 2nd | tushunsang | tushunsangiz | tushunmasang | tushunmasangiz | ||||
| 3rd | tushunsa | tushunsalar | tushunmasa | tushunmasalar | ||||
| intentional | ||||||||
| 1st | tushunmoqchiman | tushunmoqchimiz | tushunmoqchi + emas + person suffix | – | – | |||
| 2nd | tushunmoqchisan | tushunmoqchisiz | ||||||
| 3rd | tushunmoqchi | tushunmoqchilar | ||||||
| imperative | ||||||||
| 1st | tushunay! | tushunaylik! | tushunmay! | tushunmaylik! | – | – | ||
| 2nd | tushun! (formal -ing) | tushuningiz! | tushunma! | tushunmangiz! | ||||
| 3rd | tushunsin! | tushunsinlar! | tushunmasin! | tushunmasinlar! | ||||
Compound tenses:
1Third person plural forms are commonly replaced by the third person singular. | ||||||||