батыр
Adyghe
Etymology
From Proto-Turkic *bagatur. Cognate with Kyrgyz баатыр (baatır), Southern Altai баатыр (baatïr), Turkish bahadır, etc.
Pronunciation
- IPA(key): [baːtər]
Adjective
батыр • (batər)
Noun
батыр • (batər)
Declension
| case | singular | plural |
|---|---|---|
| indefinite | батырэ (batərɛ) | батырэхэ (batərɛxɛ) |
| nominative | батырэр (batərɛr) | батырэхэр (batərɛxɛr) |
| ergative | батырэм (batərɛm) | батырэхэмэ (batərɛxɛmɛ) |
| instrumental | батырэ(м)кӏэ (batərɛ(m)kʼɛ) | батырэхэ(м)кӏэ (batərɛxɛ(m)kʼɛ) |
| invertive | батырыу (batərəwu) | батырэхыу (batərɛxəwu) |
Bashkir
Etymology
From Proto-Turkic *bagatur. Cognate with Kyrgyz баатыр (baatır), Southern Altai баатыр (baatïr), Turkish bahadır, etc.
Pronunciation
- IPA(key): [bɑˈtɯ̞ɾ]
- Hyphenation: ба‧тыр
Noun
батыр • (batır)
- strong and brave man, especially renowned for his strength and martial prowess; hero
- (Can we date this quote?), Дауыт Юлтый [Dawıt Yultıy, Daut Yultyy], (Please provide the book title or journal name):
- Атлан, батыр, атҡа, тот һөңгөңдө!
- Atlan, batır, atqa, tot höñgöñdö!
- Brave man, mount a horse, take your spear!
- Батыр яуҙан ҡайтмаһа, даны ҡайтыр иленә.
- Batır yawźan qaytmaha, danı qaytır ilenə.
- If a hero does not return from war, his good name will return to his homeland.
- Батыр йәнтөйәгенә ярты быуаттан ҡайтты, тик һәйкәл булып ҡына.
- Batır yəntöyəgenə yartı bıwattan qayttı, tik həykəl bulıp qına.
- The hero has (at last) returned to his home place after half a century - but only as a sculpture.
- historic Bashkir heroic warrior
- (mythology) a male protagonist of Bashkir folk epics and fairy-tales
- Борон Урал арты башҡорттары илендә бик көслө батыр йәшәгән.
- Boron Ural artı başqorttarı ilendə bik köslö batır yəşəgən.
- Formerly, a very strong man used to live in the lands of Trans-Uralian Bashkirs.
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| absolute | батыр (batır) | батырҙар (batırźar) |
| definite genitive | батырҙың (batırźıñ) | батырҙарҙың (batırźarźıñ) |
| dative | батырға (batırğa) | батырҙарға (batırźarğa) |
| definite accusative | батырҙы (batırźı) | батырҙарҙы (batırźarźı) |
| locative | батырҙа (batırźa) | батырҙарҙа (batırźarźa) |
| ablative | батырҙан (batırźan) | батырҙарҙан (batırźarźan) |
Derived terms
- батырлыҡ (batırlıq)
Adjective
батыр • (batır)
Synonyms
- ҡыйыу (qıyıw), баҙнатсыл (baźnatsıl), баҙымсаҡ (baźımsaq), йөрәкле (yörəkle)
Antonyms
- ҡурҡаҡ (qurqaq), йөрәкһеҙ (yörəkheź)
Kazakh
Etymology
From Proto-Turkic *bagatur. Cognate with Kyrgyz баатыр (baatır), Southern Altai баатыр (baatïr), Turkish bahadır, etc. Doublet of баһадур (bahadur) and possibly of матор (mator).
Adjective
батыр • (batyr)
Synonyms
Noun
батыр • (batyr)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | батыр (batyr) | батырлар (batyrlar) |
| genitive | батырдың (batyrdyñ) | батырлардың (batyrlardyñ) |
| dative | батырға (batyrğa) | батырларға (batyrlarğa) |
| accusative | батырды (batyrdy) | батырларды (batyrlardy) |
| locative | батырда (batyrda) | батырларда (batyrlarda) |
| ablative | батырдан (batyrdan) | батырлардан (batyrlardan) |
| instrumental | батырмен (batyrmen) | батырлармен (batyrlarmen) |