kha
See also: Appendix:Variations of "kha"
Translingual
Etymology
Symbol
kha
See also
- Wiktionary’s coverage of Khasi terms
English
Noun
kha (plural khas)
See also
Chichewa
Pronunciation
- IPA(key): /kʰa/
Adjective
-kha
- Used to convey exclusivity, translates as "alone" or "oneself" - e.g. "I myself did this"/"I alone did this".
Usage notes
This adjective uses special pronominal concords: nde- for the 1st person singular, we- for the 2nd person singular, ye- for the 3rd person singular and Class 1 nouns. Everywhere else, the verbal modifier prefix is used.
Verbal modifiers
| singular | plural | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| class 1 | wo- | class 2 | o- | ||
| class 3 | wo- | class 4 | yo- | ||
| class 5 | lo- | class 6 | o- | ||
| class 7 | cho- | class 8 | zo- | ||
| class 9 | yo- | class 10 | zo- | ||
| class 12 | ko- | class 13 | to- | ||
| class 14 | wo- | ||||
| class 15 | ko- | ||||
| locative classes | |||||
| class 16 | class 17 | class 18 | |||
| po- | ko- | mo- | |||
References
- Steven Paas (2016) Oxford Chichewa-English/English - Chichewa Dictionary[1], Oxford University Press, page 201
Hokkien
| For pronunciation and definitions of kha – see 跤 (“tumble; fall; leg; foot; lower limb; etc.”). (This term is the pe̍h-ōe-jī form of 跤). |
| For pronunciation and definitions of kha – see 腳 (“foot; base; leg; foundation; etc.”). (This term is the pe̍h-ōe-jī form of 腳). |
| For pronunciation and definitions of kha – see 骹 (“calf; leg; foot; lower limb; etc.”). (This term is the pe̍h-ōe-jī form of 骹). |
| For pronunciation and definitions of kha – see 奇 (“strange; odd; weird; unusual; wonderful; fantastic; remarkable; etc.”). (This term is the pe̍h-ōe-jī form of 奇). |
| For pronunciation and definitions of kha – see 尻 (“end of spine; tailbone or sacrum; etc.”). (This term is the pe̍h-ōe-jī form of 尻). |
Kamta
Etymology
From Sanskrit खादति (khādati). Cognate with Assamese খা (kha), Sylheti ꠈꠣꠃꠣ (xáua), Bengali খাওয়া (khaōẇa), Hindustani खाना (khānā) / کھانا (khānā), Nepali खानु (khānu).
Verb
kha
Conjugation
impersonal forms of kha
| Stem | kha |
|---|---|
| Gerund | khaöa |
| Conjugative | khaia |
| Infinitive | khaibar |
| Agentive | khaure |
| Converb | khaite |
| Progressive participle | khaite khaite |
| Reason | khaöat |
| Conditional participle | khaile |
| Perfect participle | khaia |
| Habitual participle | khaia khaia |
Conjugation forms of kha
| Person | First person | Second person | Third person | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| informal | formal | informal | formal | |||||
| singular | plural | singular | plural | singular | plural | |||
| muĩ | amra | tuĩ | tömra | oĩ | umra | |||
| Present | ||||||||
| Imperfective | khaṅ | khai | khaiṣ | khan | khae | |||
| Continuous | khaia asoṅ | khaia asi | khaia asiṣ | khaia asen | khaia ase | |||
| Perfective | khaisoṅ | khaisi | khasiṣ | khaisen | khaise | |||
| Past | ||||||||
| Recent | khaluṅ | khailoṅ | khalu | khailen | khail ~ khailek | |||
| Distant & Habitual | khasiluṅ | khaisiloṅ | khasilu | khaisilen | khaisil ~ khaisilek | |||
| Continuous | khaia asluṅ | khaia aisloṅ | khaia aslu | khai aislen | khaia asil ~ khaia aislek | |||
| Future | ||||||||
| Indicative | khaim | khamö | khabu | khaiben | khaibe | |||
| Continuous | khaia thakim | khaia thakmö | khaia thakpu | khaia thaikpen | khaia thaikpe | |||
| Others | ||||||||
| Imperative | — | kha | khan | khauk | ||||
Khasi
Pronunciation
- IPA(key): /kʰaː/
Verb
kha
- to give birth
Noun
kha m
Derived terms
- 'thei-kha-iapsáw
- poi-kha
- shong-kha
Northern Ndebele
Etymology
From Proto-Bantu *-káa.
Verb
-khá
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Phuthi
Etymology
From Proto-Bantu *-káa.
Verb
-khá
- to draw (water)
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Tedim Chin
Etymology
From Proto-Sino-Tibetan *kaʔ.
Adjective
kha
References
- Zomi Ordbog based on the work of C.L. Haokip
Venda
Preposition
kha
Xhosa
Etymology
From Proto-Bantu *-káa.
Verb
-khá
- to pick
Inflection
This verb needs an inflection-table template.
Zulu
Etymology
From Proto-Bantu *-káa.
Verb
-khá
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukukha | ukungakhi | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | yikha | -khe | ||||
| plural | yikhani | -kheni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyakha, ngikha | engikhayo, engikha | ngikha | angikhi | engingakhi | ngingakhi |
| 2nd singular | uyakha, ukha | okhayo, okha | ukha | awukhi | ongakhi | ungakhi |
| 1st plural | siyakha, sikha | esikhayo, esikha | sikha | asikhi | esingakhi | singakhi |
| 2nd plural | niyakha, nikha | enikhayo, enikha | nikha | anikhi | eningakhi | ningakhi |
| class 1 | uyakha, ukha | okhayo, okha | ekha | akakhi | ongakhi | engakhi |
| class 2 | bayakha, bakha | abakhayo, abakha | bekha | abakhi | abangakhi | bengakhi |
| class 3 | uyakha, ukha | okhayo, okha | ukha | awukhi | ongakhi | ungakhi |
| class 4 | iyakha, ikha | ekhayo, ekha | ikha | ayikhi | engakhi | ingakhi |
| class 5 | liyakha, likha | elikhayo, elikha | likha | alikhi | elingakhi | lingakhi |
| class 6 | ayakha, akha | akhayo, akha | ekha | awakhi | angakhi | engakhi |
| class 7 | siyakha, sikha | esikhayo, esikha | sikha | asikhi | esingakhi | singakhi |
| class 8 | ziyakha, zikha | ezikhayo, ezikha | zikha | azikhi | ezingakhi | zingakhi |
| class 9 | iyakha, ikha | ekhayo, ekha | ikha | ayikhi | engakhi | ingakhi |
| class 10 | ziyakha, zikha | ezikhayo, ezikha | zikha | azikhi | ezingakhi | zingakhi |
| class 11 | luyakha, lukha | olukhayo, olukha | lukha | alukhi | olungakhi | lungakhi |
| class 14 | buyakha, bukha | obukhayo, obukha | bukha | abukhi | obungakhi | bungakhi |
| class 15 | kuyakha, kukha | okukhayo, okukha | kukha | akukhi | okungakhi | kungakhi |
| class 17 | kuyakha, kukha | okukhayo, okukha | kukha | akukhi | okungakhi | kungakhi |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngikhile, ngikhē | engikhile, engikhē | ngikhile, ngikhē | angikhanga | engingakhanga | ngingakhanga |
| 2nd singular | ukhile, ukhē | okhile, okhē | ukhile, ukhē | awukhanga | ongakhanga | ungakhanga |
| 1st plural | sikhile, sikhē | esikhile, esikhē | sikhile, sikhē | asikhanga | esingakhanga | singakhanga |
| 2nd plural | nikhile, nikhē | enikhile, enikhē | nikhile, nikhē | anikhanga | eningakhanga | ningakhanga |
| class 1 | ukhile, ukhē | okhile, okhē | ekhile, ekhē | akakhanga | ongakhanga | engakhanga |
| class 2 | bakhile, bakhē | abakhile, abakhē | bekhile, bekhē | abakhanga | abangakhanga | bengakhanga |
| class 3 | ukhile, ukhē | okhile, okhē | ukhile, ukhē | awukhanga | ongakhanga | ungakhanga |
| class 4 | ikhile, ikhē | ekhile, ekhē | ikhile, ikhē | ayikhanga | engakhanga | ingakhanga |
| class 5 | likhile, likhē | elikhile, elikhē | likhile, likhē | alikhanga | elingakhanga | lingakhanga |
| class 6 | akhile, akhē | akhile, akhē | ekhile, ekhē | awakhanga | angakhanga | engakhanga |
| class 7 | sikhile, sikhē | esikhile, esikhē | sikhile, sikhē | asikhanga | esingakhanga | singakhanga |
| class 8 | zikhile, zikhē | ezikhile, ezikhē | zikhile, zikhē | azikhanga | ezingakhanga | zingakhanga |
| class 9 | ikhile, ikhē | ekhile, ekhē | ikhile, ikhē | ayikhanga | engakhanga | ingakhanga |
| class 10 | zikhile, zikhē | ezikhile, ezikhē | zikhile, zikhē | azikhanga | ezingakhanga | zingakhanga |
| class 11 | lukhile, lukhē | olukhile, olukhē | lukhile, lukhē | alukhanga | olungakhanga | lungakhanga |
| class 14 | bukhile, bukhē | obukhile, obukhē | bukhile, bukhē | abukhanga | obungakhanga | bungakhanga |
| class 15 | kukhile, kukhē | okukhile, okukhē | kukhile, kukhē | akukhanga | okungakhanga | kungakhanga |
| class 17 | kukhile, kukhē | okukhile, okukhē | kukhile, kukhē | akukhanga | okungakhanga | kungakhanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngākha | engākha | ngākha | angikhanga | engingakhanga | ngingakhanga |
| 2nd singular | wākha | owākha | wākha | awukhanga | ongakhanga | ungakhanga |
| 1st plural | sākha | esākha | sākha | asikhanga | esingakhanga | singakhanga |
| 2nd plural | nākha | enākha | nākha | anikhanga | eningakhanga | ningakhanga |
| class 1 | wākha | owākha | ākha | akakhanga | ongakhanga | engakhanga |
| class 2 | bākha | abākha | bākha | abakhanga | abangakhanga | bengakhanga |
| class 3 | wākha | owākha | wākha | awukhanga | ongakhanga | ungakhanga |
| class 4 | yākha | eyākha | yākha | ayikhanga | engakhanga | ingakhanga |
| class 5 | lākha | elākha | lākha | alikhanga | elingakhanga | lingakhanga |
| class 6 | ākha | ākha | ākha | awakhanga | angakhanga | engakhanga |
| class 7 | sākha | esākha | sākha | asikhanga | esingakhanga | singakhanga |
| class 8 | zākha | ezākha | zākha | azikhanga | ezingakhanga | zingakhanga |
| class 9 | yākha | eyākha | yākha | ayikhanga | engakhanga | ingakhanga |
| class 10 | zākha | ezākha | zākha | azikhanga | ezingakhanga | zingakhanga |
| class 11 | lwākha | olwākha | lwākha | alukhanga | olungakhanga | lungakhanga |
| class 14 | bākha | obākha | bākha | abukhanga | obungakhanga | bungakhanga |
| class 15 | kwākha | okwākha | kwākha | akukhanga | okungakhanga | kungakhanga |
| class 17 | kwākha | okwākha | kwākha | akukhanga | okungakhanga | kungakhanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingakha | — | ngingakha | ngingekhe | — | ngingekhe |
| 2nd singular | ungakha | — | ungakha | ungekhe | — | ungekhe |
| 1st plural | singakha | — | singakha | singekhe | — | singekhe |
| 2nd plural | ningakha | — | ningakha | ningekhe | — | ningekhe |
| class 1 | angakha | — | engakha | angekhe | — | engekhe |
| class 2 | bangakha | — | bengakha | bangekhe | — | bengekhe |
| class 3 | ungakha | — | ungakha | ungekhe | — | ungekhe |
| class 4 | ingakha | — | ingakha | ingekhe | — | ingekhe |
| class 5 | lingakha | — | lingakha | lingekhe | — | lingekhe |
| class 6 | angakha | — | engakha | angekhe | — | engekhe |
| class 7 | singakha | — | singakha | singekhe | — | singekhe |
| class 8 | zingakha | — | zingakha | zingekhe | — | zingekhe |
| class 9 | ingakha | — | ingakha | ingekhe | — | ingekhe |
| class 10 | zingakha | — | zingakha | zingekhe | — | zingekhe |
| class 11 | lungakha | — | lungakha | lungekhe | — | lungekhe |
| class 14 | bungakha | — | bungakha | bungekhe | — | bungekhe |
| class 15 | kungakha | — | kungakha | kungekhe | — | kungekhe |
| class 17 | kungakha | — | kungakha | kungekhe | — | kungekhe |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizokukha | engizokukha | ngizokukha | angizukukha | engingezukukha | ngingezukukha |
| 2nd singular | uzokukha | ozokukha | uzokukha | awuzukukha | ongezukukha | ungezukukha |
| 1st plural | sizokukha | esizokukha | sizokukha | asizukukha | esingezukukha | singezukukha |
| 2nd plural | nizokukha | enizokukha | nizokukha | anizukukha | eningezukukha | ningezukukha |
| class 1 | uzokukha | ozokukha | ezokukha | akazukukha | ongezukukha | engezukukha |
| class 2 | bazokukha | abazokukha | bezokukha | abazukukha | abangezukukha | bengezukukha |
| class 3 | uzokukha | ozokukha | uzokukha | awuzukukha | ongezukukha | ungezukukha |
| class 4 | izokukha | ezokukha | izokukha | ayizukukha | engezukukha | ingezukukha |
| class 5 | lizokukha | elizokukha | lizokukha | alizukukha | elingezukukha | lingezukukha |
| class 6 | azokukha | azokukha | ezokukha | awazukukha | angezukukha | engezukukha |
| class 7 | sizokukha | esizokukha | sizokukha | asizukukha | esingezukukha | singezukukha |
| class 8 | zizokukha | ezizokukha | zizokukha | azizukukha | ezingezukukha | zingezukukha |
| class 9 | izokukha | ezokukha | izokukha | ayizukukha | engezukukha | ingezukukha |
| class 10 | zizokukha | ezizokukha | zizokukha | azizukukha | ezingezukukha | zingezukukha |
| class 11 | luzokukha | oluzokukha | luzokukha | aluzukukha | olungezukukha | lungezukukha |
| class 14 | buzokukha | obuzokukha | buzokukha | abuzukukha | obungezukukha | bungezukukha |
| class 15 | kuzokukha | okuzokukha | kuzokukha | akuzukukha | okungezukukha | kungezukukha |
| class 17 | kuzokukha | okuzokukha | kuzokukha | akuzukukha | okungezukukha | kungezukukha |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyokukha | engiyokukha | ngiyokukha | angiyukukha | engingeyukukha | ngingeyukukha |
| 2nd singular | uyokukha | oyokukha | uyokukha | awuyukukha | ongeyukukha | ungeyukukha |
| 1st plural | siyokukha | esiyokukha | siyokukha | asiyukukha | esingeyukukha | singeyukukha |
| 2nd plural | niyokukha | eniyokukha | niyokukha | aniyukukha | eningeyukukha | ningeyukukha |
| class 1 | uyokukha | oyokukha | eyokukha | akayukukha | ongeyukukha | engeyukukha |
| class 2 | bayokukha | abayokukha | beyokukha | abayukukha | abangeyukukha | bengeyukukha |
| class 3 | uyokukha | oyokukha | uyokukha | awuyukukha | ongeyukukha | ungeyukukha |
| class 4 | iyokukha | eyokukha | iyokukha | ayiyukukha | engeyukukha | ingeyukukha |
| class 5 | liyokukha | eliyokukha | liyokukha | aliyukukha | elingeyukukha | lingeyukukha |
| class 6 | ayokukha | ayokukha | eyokukha | awayukukha | angeyukukha | engeyukukha |
| class 7 | siyokukha | esiyokukha | siyokukha | asiyukukha | esingeyukukha | singeyukukha |
| class 8 | ziyokukha | eziyokukha | ziyokukha | aziyukukha | ezingeyukukha | zingeyukukha |
| class 9 | iyokukha | eyokukha | iyokukha | ayiyukukha | engeyukukha | ingeyukukha |
| class 10 | ziyokukha | eziyokukha | ziyokukha | aziyukukha | ezingeyukukha | zingeyukukha |
| class 11 | luyokukha | oluyokukha | luyokukha | aluyukukha | olungeyukukha | lungeyukukha |
| class 14 | buyokukha | obuyokukha | buyokukha | abuyukukha | obungeyukukha | bungeyukukha |
| class 15 | kuyokukha | okuyokukha | kuyokukha | akuyukukha | okungeyukukha | kungeyukukha |
| class 17 | kuyokukha | okuyokukha | kuyokukha | akuyukukha | okungeyukukha | kungeyukukha |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngikhe | ngingakhi | ||||
| 2nd singular | ukhe | ungakhi | ||||
| 1st plural | sikhe | singakhi | ||||
| 2nd plural | nikhe | ningakhi | ||||
| class 1 | akhe | angakhi | ||||
| class 2 | bakhe | bangakhi | ||||
| class 3 | ukhe | ungakhi | ||||
| class 4 | ikhe | ingakhi | ||||
| class 5 | likhe | lingakhi | ||||
| class 6 | akhe | angakhi | ||||
| class 7 | sikhe | singakhi | ||||
| class 8 | zikhe | zingakhi | ||||
| class 9 | ikhe | ingakhi | ||||
| class 10 | zikhe | zingakhi | ||||
| class 11 | lukhe | lungakhi | ||||
| class 14 | bukhe | bungakhi | ||||
| class 15 | kukhe | kungakhi | ||||
| class 17 | kukhe | kungakhi | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngakha | ngangakha, angakha, angangakha | ||||
| 2nd singular | wakha | wangakha, awakha, awangakha | ||||
| 1st plural | sakha | sangakha, asakha, asangakha | ||||
| 2nd plural | nakha | nangakha, anakha, anangakha | ||||
| class 1 | wakha | wangakha, akakha, akangakha | ||||
| class 2 | bakha | bangakha, abakha, abangakha | ||||
| class 3 | wakha | wangakha, awakha, awangakha | ||||
| class 4 | yakha | yangakha, ayakha, ayangakha | ||||
| class 5 | lakha | langakha, alakha, alangakha | ||||
| class 6 | akha | angakha, awakha, awangakha | ||||
| class 7 | sakha | sangakha, asakha, asangakha | ||||
| class 8 | zakha | zangakha, azakha, azangakha | ||||
| class 9 | yakha | yangakha, ayakha, ayangakha | ||||
| class 10 | zakha | zangakha, azakha, azangakha | ||||
| class 11 | lwakha | lwangakha, alwakha, alwangakha | ||||
| class 14 | bakha | bangakha, abakha, abangakha | ||||
| class 15 | kwakha | kwangakha, akwakha, akwangakha | ||||
| class 17 | kwakha | kwangakha, akwakha, akwangakha | ||||
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “kha”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “kha”