pezh
Français
Breton
Étymologie
- Du moyen breton pez, pezz[1], à comparer au cornique et au gallois peth, au gaulois *pettis, au vieil irlandais cuit, au gaélique écossais cuid (« part »). D’un celtique *qetti- dérivé du radical distributif *qet- (« quantième »). Conjecture d’Alexander Macbain[2][3].
Nom commun
Mutation | Singulier | Pluriel |
---|---|---|
Non muté | pezh | pezhioù |
Adoucissante | bezh | bezhioù |
Spirante | fezh | fezhioù |
pezh \ˈpeːs\ masculin
- Morceau, pièce.
- En particulier :
- Pièce (de monnaie).
N’az-teus ket eur pez pevar-real da bresta din ?
— (Jules Gros, Le trésor du breton parlé - Deuxième partie - Dictionnaire breton-français des expressions figurées, 1ère ed. 1970, p. 411)- Tu n’as pas une pièce de vingt sous à me prêter ?
Gwelout ur pezh aour ne oa ket tra divoutin em bugaleaj.
— (Roparz Hemon, Ar Pezh Aour, in Al Liamm, no 127, mars-avril 1968, page 86)- Voir une pièce d’or n’était pas une chose inhabituelle dans mon enfance.
- Pièce (d’habitation), salle.
Evel just, bezañ en dienez zo bepred kaout naon, riv, na gaout arcʼhant da brenañ an dilhad ret, bevañ seizh e daou bezh, n’eus ket kalz arvar da faziañ.
— (« Nenn Jani » gant Roparz HEMON (Emb. Al Liamm, 1974). II, in Emsav, no 98 – février 1975)- Bien sûr, être dans la misère c’est toujours avoir faim, froid, ne pas avoir d’argent pour acheter les vêtements nécessaires, vivre à sept dans deux pièces, il n’y a pas de risque de se tromper.
Edont o chom e Fontenay ivez, en ur ranndi vihan, un « daou bezh ».
— (Ronan Kaerleon, Traduit par Ivona Marzin, War hent an harlu, in Al Liamm, no 190, septembre-octobre 1978, page 364)- Ils habitaient aussi à Fontenay, dans un petit appartement, un « deux pièces ».
- Pièce (de théâtre).
An daou bezh-se a zo bet cʼhoariet asambles e Gwiseni, Pont ’n Abad (Gouel ar Brezhoneg), Plouvorn, Plougerne, Tregaranteg, Skaer (Bleun-Brug), Landouzen, Plouziri.
— (Goulcʼhan Kervella, Ma cʼhelljen-me kanañ laouen, in Al Liamm, no 183, juillet-août 1977, page 255)- Ces deux pièces ont été jouées ensemble à Guissény, Pont-l’Abbé (Gouel ar Brezhoneg), Plouvorn, Plouguerneau, Trégarantec, Scaër (Bleun-Brug), Landouzen, Ploudiri.
- Pièce (de monnaie).
- Personne (devant un adjectif).
A! ne fell ket dit, pezh lous, hen diguzhat deomp ! Bez dinec’h, ni her c’havo, ha dit-te e vezo gwasoc’h.
— (Lan Inizan, Emgann Kergidu 2, Éditions Al Liamm, 1977, page 162)- La traduction en français de l’exemple manque. (Ajouter)
Dérivés
- a-bezh
- ar pezh a
- en ur pezh
- evit ar pezh a sell ouzh
- pebezh
- pezh a gar
- pezh arrebeuri
- pezh-cʼhoari
- pezh dilhad
- pezh gwerin
- pezh-kanol
- pezhiad
Références
- Jehan Lagadeuc, Catholicon, Tréguier, 1499
- Victor Henry, Lexique étymologique des termes les plus usuels du breton moderne, J. Plihon et L. Hervé, Rennes, 1900 → lire sur wikisouce
- Alexander MacBain, An Etymological Dictionary of the Gaelic Language, 1911 (première édition 1896), page 114 → lire sur wikisouce
Cet article est issu de Wiktionary. Le texte est sous licence Creative Commons – Attribution – Partage à l’identique. Des conditions supplémentaires peuvent s’appliquer aux fichiers multimédias.