Reconstruction:Proto-Turkic/külümsin-
Proto-Turkic
Etymology
There are historically four main forms across different languages:
- *külüm (“smile”) + *-si- and its reflexive form *külüm (“smile”) + *-sin-.
- *kül- (“to laugh”) + *-si- + *-r-
- *külüm (“smile”) + *-si- + *-r + *-e-.
Verb
*külümsin-
- (intransitive) to smile
Conjugation
Conjugation of *külümsin- (Common Turkic)
Note: Actual conjugations can be more complex than tables below. Compound forms with the auxiliary *er- not shown.
| Positive | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | *külümsinmek | |||||||
| participle | present | *külümsingen, külümsinigme, külümsinür | ||||||
| past | *külümsintük, külümsinmiš | |||||||
| future | *külümsinteči, külümsinmekči, külümsinsik, külümsineček | |||||||
| verbal noun | *külümsinme, külümsinig, külümsingü | |||||||
| way of doing | *külümsiniš | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| *ben | *sen | *ol | *biz | *siz | *olar | |||
| indicative | aorist | *külümsinür ben | *külümsinür sen | *külümsinür | *külümsinür biz | *külümsinür siz | *külümsinür | |
| past | simple | *külümsintim | *külümsintiŋ | *külümsinti | *külümsintik, külümsintimiz | *külümsintiŋiz | *külümsinti | |
| inferential | *külümsinmiš ben | *külümsinmiš sen | *külümsinmiš | *külümsinmiš biz | *külümsinmiš siz | *külümsinmiš | ||
| future | simple | *külümsinteči ben, külümsinmekči ben, külümsineček ben | *külümsinteči sen, külümsinmekči sen, külümsineček sen | *külümsinteči, külümsinmekči, külümsineček | *külümsinteči biz, külümsinmekči biz, külümsineček biz | *külümsinteči siz, külümsinmekči siz, külümsineček siz | *külümsinteči, külümsinmekči, külümsineček | |
| predictive | *külümsingey ben | *külümsingey sen | *külümsingey | *külümsingey biz | *külümsingey siz | *külümsingey | ||
| necessitive | *külümsinsikim | *külümsinsikiŋ | *külümsinsik | *külümsinsikimiz | *külümsinsikiŋiz | *külümsinsik | ||
| conditional | *külümsinsem, külümsinser ben | *külümsinseŋ, külümsinser sen | *külümsinse, külümsinser | *külümsinsek, külümsinsemiz, külümsinser biz | *külümsinseŋiz, külümsinser siz | *külümsinseler, külümsinser | ||
| optative | *külümsingey ben | *külümsingey sen | *külümsingey | *külümsingey biz | *külümsingey siz | *külümsingey | ||
| progressive | *külümsinmekde ben | *külümsinmekde sen | *külümsinmekde | *külümsinmekde biz | *külümsinmekde siz | *külümsinmekde | ||
| necessitative | *külümsinmelig ben | *külümsinmelig sen | *külümsinmelig | *külümsinmelig biz | *külümsinmelig siz | *külümsinmelig | ||
| imperative | *külümsineyin | *külümsin, külümsingil | *külümsinzün | *külümsinelim | *külümsiniŋ | *külümsinzün | ||
| Negative | ||||||||
| infinitive | *külümsinmemek | |||||||
| participle | present | *külümsinmegen, külümsinmegme, külümsinmez | ||||||
| past | *külümsinmedük, külümsinmemiš | |||||||
| future | *külümsinmeči, külümsinmesik, külümsinmeyeček | |||||||
| verbal noun | *külümsinmeme, külümsinmeg, külümsinmegü | |||||||
| way of doing | *külümsinmeyiš | |||||||
| singular | plural | |||||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person | 2nd person | 3rd person | |||
| *ben | *sen | *ol | *biz | *siz | *olar | |||
| indicative | aorist | *külümsinmez ben | *külümsinmez sen | *külümsinmez | *külümsinmez biz | *külümsinmez siz | *külümsinmez | |
| past | simple | *külümsinmedim | *külümsinmediŋ | *külümsinmedi | *külümsinmedik, külümsinmedimiz | *külümsinmediŋiz | *külümsinmedi | |
| inferential | *külümsinmemiš ben | *külümsinmemiš sen | *külümsinmemiš | *külümsinmemiš biz | *külümsinmemiš siz | *külümsinmemiš | ||
| future | simple | *külümsinmeči ben, külümsinmeyeček ben | *külümsinmeči sen, külümsinmeyeček sen | *külümsinmeči, külümsinmeyeček | *külümsinmeči biz, külümsinmeyeček biz | *külümsinmeči siz, külümsinmeyeček siz | *külümsinmeči, külümsinmeyeček | |
| predictive | *külümsinmegey ben | *külümsinmegey sen | *külümsinmegey | *külümsinmegey biz | *külümsinmegey siz | *külümsinmegey | ||
| necessitive | *külümsinmesikim | *külümsinmesikiŋ | *külümsinmesik | *külümsinmesikimiz | *külümsinmesikiŋiz | *külümsinmesik | ||
| conditional | *külümsinmesem, külümsinmeser ben | *külümsinmeseŋ, külümsinmeser sen | *külümsinmese, külümsinmeser | *külümsinmesek, külümsinmesemiz, külümsinmeser biz | *külümsinmeseŋiz, külümsinmeser siz | *külümsinmeseler, külümsinmeser | ||
| optative | *külümsinmegey ben | *külümsinmegey sen | *külümsinmegey | *külümsinmegey biz | *külümsinmegey siz | *külümsinmegey | ||
| progressive | *külümsinmemekde ben | *külümsinmemekde sen | *külümsinmemekde | *külümsinmemekde biz | *külümsinmemekde siz | *külümsinmemekde | ||
| necessitative | *külümsinmemelig ben | *külümsinmemelig sen | *külümsinmemelig | *külümsinmemelig biz | *külümsinmemelig siz | *külümsinmemelig | ||
| imperative | *külümsinmeyeyin | *külümsinme, külümsinmegil | *külümsinmezün | *külümsinmeyelim | *külümsinmeyiŋ | *külümsinmezün | ||
Descendants
- Oghur:
- ⇒ Chuvash: куланҫи (kulanś̬i) (< *kül-ün-si-g)
- Proto-Common Turkic: *külümsin-, *külümsi-, *külsir-, *külümsire-
- Oghuz:
- West Oghuz:
- Old Anatolian Turkish: [script needed] (gülümsin-)
- Azerbaijani: gülümsünmək
- Ottoman Turkish: كولمسیمك (gülümsimek)
- Turkish: gülümsemek
- Old Anatolian Turkish: [script needed] (gülümsin-)
- East Oghuz:
- Turkmen: gülümsiremek, gülümjiremek
- West Oghuz:
- Karluk:
- Karakhanid: külsirmēk
- Uzbek: kulimsiramoq
- Karakhanid: külsirmēk
- Kipchak:
- North Kipchak:
- Bashkir: көлөмһөрәргә (kölömhörərgə)
- Tatar: көлемсерергә (kölemserergä)
- West Kipchak:
- Karaim: кÿлÿмсэ
- South Kipchak: *külüm-le-
- Kazakh: күлимдеу (külimdeu), күлимсиреу (külimsireu)
- East Kipchak:
- Southern Altai: кӱлӱмзрер (külümzrer)
- North Kipchak:
References
- Clauson, Gerard (1972) “külümsin-”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 719
- Levitskaja, L. S., Dybo, A. V., Rassadin, V. I. (1997) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume V, Moscow: Jazyki russkoj kulʹtury, page 138
- Räsänen, Martti (1969) Versuch eines etymologischen Wörterbuchs der Türksprachen (in German), Helsinki: Suomalais-ugrilainen seura, page 307
- Nişanyan, Sevan (2002–) “gülümsemek”, in Nişanyan Sözlük