vitriool
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: vitriool (hulp, bestand)
- IPA: /vitriˈjol/
Woordafbreking
- vi·tri·ool
Woordherkomst en -opbouw
- Leenwoord uit het Frans, in de betekenis van ‘zwavelzuur’ voor het eerst aangetroffen in 1351 [1]
- via Middelnederlands van Frans vitriol [2][3]
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | vitriool | [1] vitriolen |
| verkleinwoord | - | - |
Zelfstandig naamwoord
vitriool m o
- (scheikunde) (verouderd) benaming voor mineralen die sulfaat (SO4) bevatten
- Zwavelzuur werd geproduceerd door verhitting van de kristallen van groene vitriool (gehydrateerd ijzersulfaat), bekomen door behandeling van het ijzersulfide afkomstig van de destillatie van het pyriet. [4]
- (scheikunde) (verouderd) zeer bijtende zure oplossing van diwaterstofsulfaat (H2SO4)
- Dit interesseert me wel: man begoot zijn vrouw met vitriool omdat hij dacht dat ze hem bedroog... [5]
- (figuurlijk) getoonde bijtende aggressie
- In Bezette Stad rekende de dichter nog met veel vitriool af met het burgerdom, maar tijdens zijn laatste jaren nam hij ook hier een afstandelijker houding aan. [6]
Synoniemen
- [2] vitrioololie, zwavelzuur
Hyponiemen
- blauwe vitriool, groene vitriool, ijsvitriool, Roomse vitriool, witte vitriool
Uitdrukkingen en gezegden
- de pen dopen in vitriool
op venijnig aanvallende manier schrijven
Gangbaarheid
- Het woord vitriool staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vitriool" herkend door:
| 56 % | van de Nederlanders; |
| 73 % | van de Vlamingen.[7] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ "vitriool" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ vitriool op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Tomsin, P."13 De industriële scheikunde" in:Halleux, R. e.a. (eds.)Geschiedenis van de wetenschappen in België. 1815-2000. deel 1 (2001) Dexia, Brussel / La Renaissance du Livre, Tournai; ISBN 2804605760; p 195; geraadpleegd 2017-02-16
- ↑ Stassaert, L."Reis vandaag niet naar Ankara" in: Yang. jrg. 10 nr. 59/60 (februari 1975) Hedwig Verlinde, Moorsele; p. 73; geraadpleegd 2017-02-16
- ↑ Buelens, G.Van Ostaijen tot heden. Zijn invloed op de Vlaamse poëzie. 3e druk (2008) Vantilt, Nijmegen; ISBN 9789077503638; p. 273; geraadpleegd 2017-02-16
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.