aarde

Niet te verwarren met: Aarde

Nederlands

Uitspraak
  • Geluid:  aarde    (hulp, bestand)
  • IPA: /ˈardə/
Woordafbreking
  • aar·de
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘grond’ voor het eerst aangetroffen in 901 [1]
  • [2]
enkelvoud meervoud
naamwoord aarde -
aardes
verkleinwoord - -

Zelfstandig naamwoord

deaardev/m

  1. (astronomie) de wereld, de bewoonbare planeet van ons zonnestelsel
    • De aarde is de derde planeet van de zon. 
     Terlouw pleitte ervoor "progressief, onafhankelijk, kritisch en redelijk" te zijn. Hij zette zichzelf neer als optimist en idealist, die stond voor de zorg voor de aarde en het milieu. Het was een boodschap die hij ook na zijn politieke carrière tot op hoge leeftijd zou blijven uitdragen.[3]
     De kennis in Nederland over de aarde is "eigenlijk een soort puzzel", legt Hoogendoorn van het KNGMG uit. "Er is ook een studie aardwetenschappen aan de Universiteit Utrecht, en bijvoorbeeld een technische variant in Delft. Maar het is allemaal heel nauw op elkaar afgestemd, zonder overlap. Je haalt nu een belangrijke kaart uit het kaartenhuis."[4]
  2. de grond waarin de planten groeien
    • In de tuin lag een hoop aarde. 
     Voor het geval dat hij gedachten zou kunnen lezen, boog ik me weer over het meisje op het schilderij. Ze droeg een lichtblauwe jurk met een donker wollen vest erover - je kon zelfs de breisteken zien. Het hoofd dat ze in haar handen hield, had een lange, donkere vlecht die een beetje luguber uit de kom van haar armen naar de rode aarde kronkelde. Het rare was dat het zwevende meisje, hoewel ze geen lichaam had, helemaal niet dood leek.[5]
     Zij deed er water in en toen allerlei geheimzinnige kruiden, een beetje aarde, glanzende stenen, mossen en planten.[6]
  3. een goed geleidende verbinding tussen een elektrisch apparaat en de aarde
    • Het apparaat had een goede geleiding met de aarde. 
  4. een van de vier traditionele elementen
    • Aarde is naast vuur, water en lucht een van de vier traditionele elementen. 
Afgeleide begrippen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • boven aarde staan
nog niet begraven
  • de dampkring van de aarde
aardatmosfeer
  • in goede aarde vallen
goed opgenomen worden
  • ter aarde bestellen
begraven
  • hemel en aarde bewegen
alles doen om iets te bewerkstelligen
 'Nu ze in Prizzi weten dat er morgen een beroemd actrice komt die wifi nodig heeft, zullen ze hemel en aarde bewegen om dat voor elkaar te krijgen.[7]
 Dokter De Jager heeft hemel en aarde moeten bewegen om jou eerder op de lijst te krijgen.[7]
Vertalingen

Werkwoord

vervoeging van
aarden

aarde

  1. aanvoegende wijs van aarden
vervoeging van
aren

aarde

  1. enkelvoud verleden tijd van aren
    • Ik aarde. 
    • Jij aarde. 
    • Hij, zij, het aarde. 

Gangbaarheid

  • Het woord aarde staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
99 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.[8]
  • Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

  1. "aarde" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org
    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. aarde op website: Etymologiebank.nl
  3. Weblink bron
    Dik Verkuil
    “Het vertrouwen van Jan Terlouw was zijn kracht en zijn zwakte” (16 mei 2025), NOS
  4. Weblink bron
    Sven Schaap
    “Werkveld luidt noodklok op actiedag tegen verdwijnen aardwetenschappen VU” (6 mei 2025), NOS
  5. Jessie Burton (vert.Marja Borg)
    “De muze” (2017), Luitingh-Sijthoff , ISBN 9789024574704
  6. “Het hele jaar rond: van Sinterklaas tot Sintemaarten” (1973), Lemniscaat , p. 13
  7. 1 2
    Marion Pauw e.a.
    “4 wandelaars en een Siciliaan” (2022), The House of Books, ISBN 9789044363340
  8. Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Afrikaans

Uitspraak
  • IPA /ˈɑːrdə/   geluid 

Zelfstandig naamwoord

aarde

  1. (ook (astronomie)) aarde