gezellig
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: gezellig (hulp, bestand)
- IPA: / ɣəˈzɛləx / (3 lettergrepen); /χəˈzɛləx/
Woordafbreking
- ge·zel·lig
Woordherkomst en -opbouw
- van Middelnederlands gesellich, op te vatten als afleiding van gezel met het achtervoegsel -ig, in de betekenis van ‘knus’ voor het eerst aangetroffen in 1240 [1] [2] [3]
| stellend | vergrotend | overtreffend | |
|---|---|---|---|
| onverbogen | gezellig | gezelliger | gezelligst |
| verbogen | gezellige | gezelligere | gezelligste |
| partitief | gezelligs | gezelligers | - |
Bijvoeglijk naamwoord
gezellig
- (oorspronkelijk) de kenmerken hebbend van een groep gezellen of een gezelschap
- (figuurlijk) de sfeer oproepend van een levendige groep mensen die genoegen scheppen in elkaars aanwezigheid
- sociaal aangenaam (in een gezelschap)
- Wat een gezellig diner!
- ▸ Iedereen had duidelijke taken, ik moest altijd afwassen. Het afwaswater werd tijdens het eten op het vuur verwarmd waarmee ik na de maaltijd de aangekoekte pannen schoon schrobde. Er leek geen einde aan te komen, maar het was altijd gezellig om de avonturen van de dag te bespreken.[4]
- knus
- Dit is een gezellige kamer.
- leuk, onderhoudend
- Dit is een gezellige brief.
Opmerkingen
- Doordat het verwijst naar sociale verhoudingen die het niet benoemt en doordat het gebruikt kan worden op verschillende manieren die allemaal bijdragen aan de gevoelswaarde is dit woord niet eenvoudig te vertalen in andere talen. Denk bijvoorbeeld aan: gezellig dat je er bent! Wat is het hier gezellig!
Hyponiemen
- (intensivering) beregezellig, oergezellig, reuzegezellig
Afgeleide begrippen
- gezelligheid, gezelligheidsdier, gezelligheidsleven, gezelligheidsmens, gezelligheidsvereniging
Verwante begrippen
Vertalingen
2. sociaal aangenaam
3. knus
Gangbaarheid
- Het woord gezellig staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "gezellig" herkend door:
| 99 % | van de Nederlanders; |
| 99 % | van de Vlamingen.[5] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ gezellig op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "gezellig" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ Tim Voors“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Nedersaksisch
Bijvoeglijk naamwoord
gezellig
Veluws
Bijvoeglijk naamwoord
gezellig
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.