gulden regel

Uitspraak

• Geluid:  gulden regel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈɣʏldə(n)ˌreɣəl / (4 lettergrepen)

Woordafbreking

• gul·den re·gel

Woordherkomst en -opbouw

• vaste verbinding van gulden (bijvoeglijk naamwoord) en regel (zelfstandig naamwoord) ^[1]

Zelfstandig naamwoord

de gulden regel m

1. richtlijn die buitengewoon belangrijk is doordat hij meestal goed uitsluitsel geeft

   • Bij de opsporing en bestrijding van georganiseerde criminaliteit blijkt te vaak gezondigd tegen de gulden regel: geen bevoegdheid zonder verantwoordelijkheid, geen verantwoordelijkheid zonder verantwoording. ^[2]
   • In de diplomatie is het een gulden regel: het gaat niet om gelijk hebben, maar om gelijk krijgen. ^[3]

2. (filosofie) leefregel dat je anderen behandelt zoals je zelf behandeld zou willen worden

   • Voor ieder van ons, voor instituties en voor samenlevingen als geheel is het samenspel tussen ‘goed doen’ en ‘geen schade berokkenen’ van groot belang. Beide invullingen van de gulden regel zijn contraproductief als ze verabsoluteerd, extreem toegepast worden. ^[4]
   • ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat dan ook een ander niet.’ Deze gulden regel (positief geformuleerd: ‘Behandel anderen altijd zoals je zelf wilt worden behandeld’) ligt volgens Karen Armstrong ten grondslag aan de grote wereldgodsdiensten christendom, jodendom, islam, boeddhisme en confucianisme. ^[5]

3. (wiskunde) (verouderd) rekenwijze om een waarde af te leiden uit een andere waarde als bekend is als hun verhouding hetzelfde moet zijn als die tussen twee andere waarden

   • ⧖ Den Gulden regel, waar naar men alle deze afwykingen, en de daaruit voortvloeiende taras berekenen kan, tot gemak van den Handelaar, zal ik niet eer opgeeven, dan na dat het geduld van den Lezer zal afgemat zyn met de volkomen doorlezing van deze Verhandeling, waartoe ik al myn vernuft heb aan het gisten gebracht; (…) ^[6]

Gangbaarheid

• Het woord 'gulden regel' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen