koefnoen
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: koefnoen (hulp, bestand)
- IPA: /kufˈnun/
Woordafbreking
- koef·noen
Woordherkomst en -opbouw
- (letterwoord), samenstelling van koef en noen, Jiddische namen voor k en n; deze zouden opgevat als Hebreeuwse cijfers 'honderdvijftig' kunnen betekenen, maar staan nu als woordspeling voor 'kost niks'(Jiddisch: kost niks)[1][2][3]
| stellend | |
|---|---|
| onverbogen | koefnoen |
| verbogen | koefnoen |
Bijvoeglijk naamwoord
koefnoen
- (Jiddisch-Hebreeuws) gratis
- «‘Ragmoones.... Ràgmoones!... Die Schuit is betoeg wat ik je zeg.... Die probeert 't koefnoen te hebbe’...»
- Medelijden... Médelijden!... Die Schuit is rijk, zeker weten... Die probeert 't gratis te krijgen...[4]
- «‘Ragmoones.... Ràgmoones!... Die Schuit is betoeg wat ik je zeg.... Die probeert 't koefnoen te hebbe’...»
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | koefnoen | - |
| verkleinwoord | koefnoentje | koefnoentjes |
Zelfstandig naamwoord
de koefnoen m
- (Jiddisch-Hebreeuws) ontbreken van tegenprestatie, niets
- Immers, de Vier Mijl is en blijft een wedstrijd om de koefnoen, er staat voor de lopers na het beuren van de startpremies niets meer op het spel. [5]
- (Jiddisch-Hebreeuws) (verouderd) iemand met een vrijkaartje
- Jammer genoeg bleef Coda uitgeschakeld in de voorlaatste scène, die artistiek op niet te verantwoorden gronden gecoupeerd werd (juist een koefnoen eischt dan in de eerste plaats zijn "geld" terug). [6]
Opmerkingen
- In Winschoten is het tweede deel weggevallen en wordt dus alleen koef gezegd.
- De term kent geen pendanten buiten het Nederlands, in tegenstelling tot de meeste Jiddische woorden.
- Het woord is zover ingeburgerd dat er van het zelfstandig naamwoord wel een verkleinwoord met -tje is afgeleid, met een specifieke betekenis, maar geen meervoudsvorm en van het bijvoeglijk naamwoord (net als bij gratis) geen verbogen vorm met -e.
- Het bijvoeglijk naamwoord kent zowel de vaste verbindingen op koefnoen als voor koefnoen.
Verwante begrippen
- koef, kof, noen, koefnoentje
Gangbaarheid
- Het woord koefnoen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "koefnoen" herkend door:
| 82 % | van de Nederlanders; |
| 24 % | van de Vlamingen.[7] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands
- ↑ "Onder de streep. Wetenswaardigheden. Koefnoen" in: Algemeen Handelsblad jrg. 81 nr. 25471 (21 maart 1908; pag 5 kol 5;
- ↑ Sanders, E.Koefnoen (10 juni 2009) op website nrc.nl; geraadpleegd 2015-12-29
- ↑ Heijermans Jr., H."Begrafenis." in: De Gids. jrg. 61 deel 1 (1897) P.N. van Kampen & zoon, Amsterdam; p. 87; geraadpleegd 2015-12-29
- ↑ Nielsen, B."Dollende Skah vergeet de tijd in recordjacht" in: Nieuwsblad van het Noorden jrg. 103 nr. 243 (15 oktober 1990); p. 18 kol. 1; geraadpleegd 2015-12-29
- ↑ Fr."Massenets Thaïs in Carré." in: De Telegraaf jrg. 44 nr. 16624 (30 november 1936); p. 9 (avondblad, 3e blad p. 5) kol. 4; geraadpleegd 2015-12-29
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.