zwong

Uitspraak

• Geluid:  zwong    (hulp, bestand)
• IPA: / zwɔŋ / (1 lettergreep); /zʋɔŋ/

Woordafbreking

• zwong

Woordherkomst en -opbouw

• Naamwoord van handeling van zwingen, verwant aan Duits Schwung ^{[1] [2]}

Zelfstandig naamwoord

zwong m

1. (verouderd) krachtig heen en weer gaande beweging

   ▸ Herhaaldelijk sloeg de hemel open en toe; de bliksem slingerde keer op keer, rap als de zwong van een goudene schicht.^[3]

   ▸ Waldo's blik was de blik van een man die veel heeft geleden; hij had alleen het hart van een jongeling... want zijn gelaat en de zwong zijner stappen waren mannelijk^[4]

2. (verouderd) staaf gebruikt als hefboom om een voorwerp om een as te laten draaien, zoals de draai van een boor

   ▸ ⧖ Een 14jarig meisje, dochter van Felix Coenen, van Kortrijk-Dutsel, in dienst bij Therese Wiets, liep zaterdag naar den waterput van Willem van Langendonck. Haastig, om andere meisjes voren te zijn, deed zij met geweld den zwong draaien en, hem willende tegenhonden, werd zij medegerukt en viel in den waterput.^[5]

Werkwoord

zwong

1. enkelvoud verleden tijd van zwingen
   

   • Ik zwong. 
     
   • Jij zwong. 
     
   • Hij, zij, het zwong. 

   ▸ ⧖ Al mijne bewegingen aapte hij getrouwelijk na; zwong ik de vlag, Manten sloeg zijne klakke in de lucht; paste ik den hooren aan tot blazen, Manten zette zijne handen aan den mond; zijne lippen verwrongen en zijn vuisten zwaaiden alsof hij het al ging verslaan.^[6]

Gangbaarheid

• Het woord 'zwong' staat niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie.

Verwijzingen