karren
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: karren (hulp, bestand)
- IPA: / ˈkɑrə(n) / (2 lettergrepen)
Woordafbreking
- kar·ren
Woordherkomst en -opbouw
- [A] zn: kar zn met de uitgang -en [1]
- [A] ww: afgeleid van kar zn met het achtervoegsel -en [2]
- [B] zn van Duits Karren zn , in de betekenis van ‘smalle gleuven in kalksteen’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1961 [3] [4]
- [C] ww: van Middelnederlands kerren [5]
stamtijd | ||
---|---|---|
onbepaalde wijs |
verleden tijd |
voltooid deelwoord |
karren |
karde |
gekard |
zwak -d | volledig | [A] |
Werkwoord
[A] karren
- inergatief (snel) met een voertuig rijden
- ▸ Dat boompje leek me een soort hindernis. „Onzin!” zei ik tegen mezelf. „We karren er gewoon overheen!”[6]
- overgankelijk in een bak op wielen vervoeren
- ▸ Eén van de ovens was een zogeheten veldoven, waarvan de lange zijden gemetseld werden van oude stenen en de kopzijden gebruikt werden om de groene (droge,ongebakken) stenen naar binnen te karren en te stapelen.[7]
Afgeleide begrippen
- binnenkarren, rondkarren, wegkarren
- [1] achternakarren, doorkarren
Hyponiemen
- [1] racen
Zelfstandig naamwoord
de [A] karren mv
Zelfstandig naamwoord
[B] de karren mv
- alleen meervoud (geologie) smalle gleuven in rotsen die ontstaan door regen- of smeltwater dat langdurig stroomt over kalksteen, steenzout of andere gesteenten die kunnen oplossen in water
- ▸ In de jaren '90 is bij het afgraven van de kalksteen door de ENCI een ingestorte karstholte in een ondergrondse groeve ontdekt. Ook zijn hier en daar karren met allerlei grillige patronen te zien.[9]
stamtijd | ||
---|---|---|
onbepaalde wijs |
verleden tijd |
voltooid deelwoord |
karren |
karde |
gekard |
zwak -d | volledig | [C] |
Werkwoord
[C] karren
- inergatief een krakend of knarsend geluid voortbrengen
Synoniemen
Gangbaarheid
- Het woord karren staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "karren" herkend door:
98 % | van de Nederlanders; |
94 % | van de Vlamingen.[10] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ karren op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "karren" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ Weblink bron Judith Eiselin & Daan Remmerts de Vries“Tjallings dagboek” (20 april 2007) op nrc.nl
- ↑ Weblink bron André Kersten“De kloostermoppen van Hernen” (8 april 2015) op EenWagenVolVerhalen.nl
- ↑ Weblink bron Alojzy Jedamski interview door Emilie van Outeren“De bevrijding van Nederland : ‘Ik stapte op een blikje fosfor en stond meteen in lichterlaaie’” (5 mei 2020) op nrc.nl
- ↑ Weblink bron Gearchiveerde versie Carla Janssen“Karstverschijnselen in de Sint-Pietersberg” (2012) op geologievannederland.nl
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.