seconde

Nederlands

Uitspraak
  • Geluid:  seconde    (hulp, bestand)
  • IPA: / səˈkɔndə / (3 lettergrepen)
Woordafbreking
  • se·con·de
Woordherkomst en -opbouw
  • Leenwoord uit het Frans (seconde), in de betekenis van ‘60e deel van minuut’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1784 [1] [2] [3]
enkelvoud meervoud
naamwoord seconde seconden
secondes
verkleinwoord secondje
secondetje		 secondjes
secondetjes

Zelfstandig naamwoord

de seconde v / m

  1. (tijdrekening), (natuurkunde), (eenheid) SI-grondeenheid van tijd, weergegeven met symbool s
    • Een minuut bestaat uit 60 seconden. 
    ▸ Een andere reden dat antihyperhelium-4 interessant is, zo zegt Stöcker, is dat de omstandigheden in de deeltjesversneller bij het ontstaan ervan de toestand nabootsen waarin het heelal verkeerde toen het slechts een miljoenste van een seconde oud was. Het heelal bestond op dat moment uit een ‘hete soep’ van deeltjes. Het identificeren van de materie- en antimateriedeeltjes die hieruit voortkomen, kan helpen begrijpen hoe we in een heelal terecht zijn gekomen waarin de hoeveelheid materie, inclusief de materie waaruit wijzelf bestaan, de schaarse hoeveelheid antimateriedeeltjes overschaduwt.[4]
    ▸ De hele dag was het vriendelijk en rustig weer geweest, maar nu kwam er vanaf de andere kant van de berg een zwaar onweer op me af dat om de paar seconden fel oplichtte.[5]
  2. (wiskunde), (eenheid) eenheid voor hoeken
    • Een seconde is het 1/3600ste deel van een graad. 
  3. (tijdrekening) een korte hoeveelheid tijd
    • Heb je een seconde? 
    ▸ Een seconde later stoof ze achteruit mijn kant op.[5]
  4. (muziek) de tweede trap van een diatonische toonladder
  5. (muziek) een interval met een toonafstand zoals die van de eerste naar de tweede toon van een diatonische toonladder
Uitdrukkingen en gezegden
  • iets of iemand voor geen seconde missen
iets of iemand helemaal niet missen
∗ Hij haalde een goed cijfer voor wiskunde, kreeg zelfs een ruime voldoende. Maar toen we afscheid namen voor de zomervakantie miste ik hem geen seconde.[6]
Hyperoniemen
Hyponiemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

  • Het woord seconde staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
99 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.[7]

Meer informatie

Verwijzingen

  1. ↑ "seconde" in:
    Sijs, Nicoline van der
    , Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org    ; ISBN 90 204 2045 3
  2. ↑ seconde op website: Etymologiebank.nl
  3. ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
  4. ↑ Weblink bron
    Karmela Padavic Callaghan
    “LHC breekt record met detectie zwaarste antimaterie-atoom ooit” (23 april 2025), newscientist
  5. 1 2
    Tim Voors
    “Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
  6. ↑
    Jan Guillou (vert. Bart Kraamer)
    “Echte Amerikaanse jeans” (2017), Uitgeverij Prometheus , ISBN 9789044632767
  7. ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Frans

Uitspraak
  • Geluid:  seconde    (hulp, bestand)
  • IPA: /sə.ɡɔ̃d/
Woordherkomst en -opbouw
enkelvoud meervoud
zonder lidwoord met lidwoord zonder lidwoord met lidwoord
  seconde     la seconde     secondes     les secondes  

Zelfstandig naamwoord

seconde v

  1. (tijdrekening) seconde [1]
  2. (wiskunde) boogseconde; seconde [2]
  3. (muziek) seconde; secunde
Overerving en ontlening

Verwijzingen

Dit artikel is uitgegeven door WikiWoordenboek. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.