kween
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: kween (hulp, bestand)
- IPA: / kwen / (1 lettergreep); /kʋen/
Woordafbreking
- kween
Woordherkomst en -opbouw
- De oorspronkelijke betekenis was ‘getrouwde vrouw’, voor het eerst aangetroffen in de 10e eeuw, later in ongunstige zin ‘oud wijf, onvruchtbare vrouw’. In de betekenis van ‘onvruchtbare koe’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1444. [1]
- erfwoord afkomstig van [2]:
- Middelnederlands: quene v ‘oude vrouw die geen kinderen meer kan krijgen’, (pejoratief) ‘oud wijf’
- Oudnederlands: quena v ‘vrouw, echtgenote’
- Germaans: *kwēnōn- v ‘vrouw, echtgenote’, (secundair) *kwēni- v ‘echtgenote’ [3]
- Indo-Europees: *gwen-H2-
- Verwant in Germaans:
- West: Engels: queen ‘koningin, echtgenote van de koning’ (Angelsaksisch: cwene v ‘vrouw’), Oudsaksisch: quena f. 'vrouw, echtgenote, gemalin’, Oudhoogduits: quena v ‘vrouw, echtgenote’
- Noord: Deens/Noors: kone ‘vrouw, echtgenote’, Deens: kvinde, Noors: kvinne, Zweeds: kvinna (Oudnoords: kván, kvæn v ‘vrouw, echtgenote’, kona ‘id.’)
- Oost: Gotisch qino v ‘vrouw’, qens v ‘echtgenote’
- Verwant in andere Indo-Europese talen:
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | kween | kwenen |
| verkleinwoord |
Zelfstandig naamwoord
de kween v
- (veeteelt) onvruchtbaar dier dat geslachtskenmerken van beide geslachten bezit, zoals dat kan voorkomen bij runderen, varkens, schapen en geiten
- ▸ ,,Ik groeide op in een boerendorp. Dieren die kenmerken vertoonden van beide geslachten en onvruchtbaar waren, werden kweentjes genoemd. En die gingen per direct naar de slacht, waren toch waardeloos. Ik was ook een kweentje en dus niet goed genoeg”, bedacht Geert al op jonge leeftijd.[4]
- (verouderd), (pejoratief) oude, truttige vrouw
- ▸ Die tijt, die breect dit ende tgene,
Hadde so versoft dese oude quene,
Dat si en wiste wat si dede:[5]
- ▸ Die tijt, die breect dit ende tgene,
Synoniemen
Hyperoniemen
- [1] hermafrodiet
Gangbaarheid
- Het woord kween staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kween" herkend door:
| 25 % | van de Nederlanders; |
| 26 % | van de Vlamingen.[6] |
Meer informatie
- Zie Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ "kween" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ kween op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Guus Kroonen. 2013. Etymological Dictionary of Proto-Germanic. Leiden - Boston: Brill Publishers: p. 316-7. ISBN: 978-90-04-18340-7.
- ↑ Weblink bron Merel van Beers“Geert is intersekse: ‘Bij eerste date vertel ik gelijk over mijn micropenis en borsten’” (2 okt. 2021) op ad.nl
- ↑ Weblink bron Hein van AkenDie Rose (ca. 1280) in:Eelco Verwijs (ed.)Die Rose van Heinric van Aken, tweede druk (1976), HES Publishers, Utrecht, p. 7 op dbnl.org
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.