vijzel

Uitspraak

• Geluid:  vijzel    (hulp, bestand)
• IPA: / ˈvɛizəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• vij·zel

Woordherkomst en -opbouw

• [A] van Middelnederlands visel, in de betekenis van ‘stampvat’ aangetroffen vanaf 1478 ^{[1] [2] [3]}
• [B] van Middelnederlands visele, in de betekenis van ‘windas’ aangetroffen vanaf 1465 ^{[4] [5] [3]}

Zelfstandig naamwoord

[A] de vijzel m

1. (scheikunde), (gereedschap) vat waarin met een stamper stoffen fijngestampt kunnen worden

   • Vijzels worden van hard materiaal zoals messing, porselein of agaat vervaardigd. 

• A 1. Agaten vijzel met stamper.

Zelfstandig naamwoord

[B] de vijzel v / m

1. (bouwkunde) (techniek) dommekracht of krik waarmee door middel van een schroef- of hydraulisch systeem, grote kracht kan worden uitgeoefend.

   • Met behulp van een groot aantal vijzels is het gebouw opgevijzeld. 

2. (waterbeheer) (techniek) waterschroef, een spiraalvormig onderdeel van een gemaal

   • Een ronddraaiende vijzel werkt het water omhoog. 

• B 1. Hydraulische vijzel.
• B 2. Vijzel van een watergemaal.

Werkwoord

[B] vijzel

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vijzelen
   

   • Ik vijzel. 

2. gebiedende wijs van vijzelen
   

   • Vijzel! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van vijzelen
   

   • Vijzel je? 

Gangbaarheid

• Het woord vijzel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "vijzel" herkend door:

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen