kras

Uitspraak

• Geluid:  kras    (hulp, bestand)
• IPA: / krɑs / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• kras

Woordherkomst en -opbouw

• [A] klanknabootsing ^{[1] [2] [3]}
• [B] vermoedelijk via Duits krass "sterk, grof, plomp, erg" van Frans  crasse bn  "grof, erg" of van Wolayta cras of Picardisch cras die alle via Oudfrans cras "vet, goed doorvoed" teruggaan op Latijn crassus "goed doorvoed, vitaal, sterk", in de betekenis van ‘sterk, flink’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1781 ^{[4] [5] [6] [7]}
  • bn [3], [4]: terugontleend van Surinaams krasi dat ook teruggaat op Engels crazy ^[8]
  • zn: van Frans  crasse zn 

Tussenwerpsel

[A] kras

1. weergave van een schrapend geluid als van een scherpe punt of rand over een hard oppervlak

   ▸ Kras. Kras. Kras. Gaan de ijzers op het ijs.^[9]

2. weergave van het geluid dat kraaien en raven maken

   ▸ In zijn eigen taaltje begon Reintje een gesprek met de raaf. (…) ‘Kras, kras,’ klonk 't nu harder dan ooit, ‘kras, kras!’ Bedroefd zat 't arme dier voor zich uit te kijken.^[10]

Zelfstandig naamwoord

[A] de kras v / m

1. schrapend geluid, als van een scherpe punt of rand over een hard oppervlak of als dat van een kraai of raaf

   ▸ De kraai hoog in de berkenboom liet een luide kras horen.^[11]

2. snelle, krachtige beweging van een scherpe punt of rand over een hard oppervlak

   ▸ Op de tafel liggen een pen en een gedoofd kaarsje, en de brief waarop Sneeuwwitje blijkbaar haar moeder heeft getekend, schematisch, een harig kopje en een lijfje met twee tietjes, en er een kras heeft doorgezet.^[12]

3. langgerekte oppervlaktebeschadiging veroorzaakt door het bewegen van een scherpe punt of rand over een hard oppervlak

   • Leg iets onder je schrijfwerk, anders krijg je krassen op tafel! 

Werkwoord

[A] kras

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van krassen
   

   • Ik kras. 

2. gebiedende wijs van krassen
   

   • Kras! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van krassen
   

   • Kras je? 

Bijvoeglijk naamwoord

[B] kras

1. nog sterk voor zijn jaren

   • Hij is een krasse ouwe baas. 

2. opzienbarend, meest in een onaangename zin van dat woord

   • Dit is een krasse tegenstelling. 

3. (Suriname) fel of agressief
4. (Suriname) (seksualiteit) geil en potent

Zelfstandig naamwoord

[B] de kras v / m

1. op gesmolten zetlood drijvend vuil

Gangbaarheid

• Het woord kras staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "kras" herkend door:

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen