pion

Uitspraak

(klemtoonhomogram)

• Geluid:  pión [A], [B]    (hulp, bestand)
  • IPA: / piˈjɔn / (2 lettergrepen)
    • (Noord-Nederland): /piˈɔn/
    • (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /piˈɔn/
• Geluid:  píon [C]    (hulp, bestand)
  • IPA: / ˈpijɔn / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

• pi·on

Woordherkomst en -opbouw

• pión m [A]: van Frans pion, in de betekenis van ‘een schaakstuk’ aangetroffen vanaf 1824 ^{[1] [2] [3]}
• pión m [B]: van Frans pignon "kamwiel" ^[4]
• píon o [C]: van Engels pion, op te vatten als (verkorting) van pimeson ^[5]

Zelfstandig naamwoord

[A] de pion m

1. (schaak) een schaakstuk dat per zet slechts één vakje vooruit kan lopen en schuin vooruit slaat

   • Hij schoof zijn pion naar voren om de koning schaak te zetten. 

2. (figuurlijk) willoze persoon die door iemand anders voor diens plannen wordt gebruikt

   • Ik was slechts een pion in het spel van anderen. 

3. (Zuid-Nederlands) pylon
4. figuurtje bij een bordspel

Zelfstandig naamwoord

[B] de pión m

1. (techniek) pignon, conisch tandwiel

Zelfstandig naamwoord

[C] het píon o

1. (natuurkunde) subatomair deeltje dat bestaat uit twee quarks en dus een boson is

   • Pionen komt in drie varianten voor: +, - en ongeladen. 

Gangbaarheid

• Het woord pion staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "pion" herkend door:

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Uitspraak

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: /pjɔ̃/

Woordherkomst en -opbouw

• Ontwikkeld uit Laat-Latijn pedo "persoon met grote voeten, grootvoet" ^[1]

Zelfstandig naamwoord

pion m

1. (spel) pion
2. (militair) voetsoldaat, infanterie
3. (spreektaal) surveillant op middelbare school

   «Ces pions dans le bahut, ils me font chier.»

   Die surveillanten op school komen mijn neus uit. ^[2]

Verwijzingen