-es

Nederlands

Huidig bestand
76

Uitspraak

IPA: \ˈɛs\

Woordafbreking

-es

Woordherkomst en -opbouw

[A] via Middelnederlands -esse, Frans -esse en laat Latijn -issa, zoals in abbatissa, van Oudgrieks -ισσα (-issa) ^[1] ^[2] ^[3] ^[4]

Achtervoegsel

[A] -es v

vormt de vrouwelijke vorm van een beroep of (handelende) persoon.
- zanger → zangeres .
- baron → barones .
- eigenaar → eigenares .
- diaken en diacones hebben dezelfde Latijnse oorsprong: diaconus .

Synoniemen

Verwante begrippen

vrouwelijke vorm van -is

Afgeleide begrippen

1. enige nog in te voeren woorden met dit voorvoegsel

airhostes
beheerseres
belijderes
decoratieschilderes
genezeres
gezinsvoogdes
gospelzangeres
handlezeres

hofmeesteres
hoorderes
houderes
kiezeres
kluizenares
middelares
oppasseres

opzichteres
poorteres
popzangeres
schuldenares
schutspatrones
stadsdichteres
stichteres

tapdanseres
toehoorderes
troosteres
veinzeres
vertroosteres
voorlezeres
ziekenoppasseres

Vertalingen

1.

Engels: -ess ^(en)
Frans: -esse ^(fr) v
Grieks: -ισσα ^(el) v

Italiaans: -essa ^(it) v
Portugees: -esa ^(pt) v
Spaans: -esa ^(es) v

[B] -es v / m

(muziek) symbool voor een toon die met een halve toon verlaagd is ten opzichte van de grondtoon
(muziek) akkoordsymbool voor een accoord toon dat een (met een halve toon) verlaagde grondtoon heeft
- G → Ges .
- A → As .

Opmerkingen

Na een klinker vervalt de 'e'.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ -es op website: Etymologiebank.nl
↑
A. van Loey
“Schönfeld's Historische Grammatica van het Nederlands”, 8e druk (1970), Zutphen, ISBN 9003211701, § 180

Latijn

Huidig bestand
1

Achtervoegsel

-es g, soms m of v

vormt zelfstandige naamwoorden van naamwoorden, hiervan de handelend persoon gevend, -er, -aar. Komt weinig voor en de afleiding is vaak verouderd of onregelmatig.
«equus → ĕquĕs»
paard → ruiter

«pes → pĕdĕs»
voet → voetganger, infanterist

«ala → ālĕs»
vleugel → vogel

«com- + ire → (comeo) → cŏmĕs»
samen + gaan → metgezel, begeleider

Synoniemen

-a, -sor, -ter, -tor

Verwante begrippen

-trix

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	-es	-itēs
genitief	-itis	-itum
datief	-itī	-itibus
accusatief	-item	-itēs
vocatief	-es	-itēs
ablatief	-ite	-itibus

Verwijzingen

Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.