ketel

Nederlands

Uitspraak

Geluid: ketel (hulp, bestand)
IPA: / ˈketəl / (2 lettergrepen)

Woordafbreking

ke·tel

Woordherkomst en -opbouw

via Middelnederlands ketel van Latijn catinus "schotel, kom" of het verkleinwoord daarvan catillus, in de betekenis van ‘vat’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 1240 ^[1] ^[2] ^[3]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	ketel	ketels
verkleinwoord	keteltje	keteltjes

Zelfstandig naamwoord

de ketel m

(techniek) meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden
- Zonder ketels zouden de stoommachine en de Industriële Revolutie niet mogelijk geweest zijn.
(huishouden) (kookkunst) object om water aan de kook te brengen b.v. een fluitketel, waterketel
(aardrijkskunde) keteldal
kop van een aardewerken tabakspijp

[2] Een ketel gevuld met goulash.
[3] De Iceberg Cirque, een ketel in Amerika.
[4] Aardewerken tabakspijp met versiering langs de ketel.

Hyponiemen

pijpketel
schenkketel
soepketel
stookketel
stoomketel
theeketel

Afgeleide begrippen

ketelachtig
ketelbink
ketelbinkie
ketelboeter

keteltrom
keteltrommel
ketelvoeding
ketelvuur

Uitdrukkingen en gezegden

[1] "Meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden"
De druk is van de ketel

Het is niet meer zo urgent als eerder

De pot verwijt de ketel [dat die zwart ziet]

De een verwijt de ander iets wat voor beiden net zo goed opgaat

Druk op de ketel zetten/houden/opvoeren

Blijven aandringen op iets, zorgen dat anderen hun best voor iets blijven doen of hen sterk daartoe manen

Vertalingen

1. meestal rond metalen vat, vaak geschikt om onder druk gezet te worden

Arabisch: غلاية (صناعة) ^(ar)
Catalaans: caldera ^(ca)
Chinees: 锅炉 ^(zh)
Duits: Kessel ^(de)
Engels: boiler ^(en)
Esperanto: vaporkaldrono ^(eo)
Fins: höyrykattila ^(fi)
Frans: chaudière ^(fr)
Fries: tsjettel ^(fy) g
Hebreeuws: דוד חימום ^(he)
Hindi: वाष्पक ^(hi)
Hongaars: gőzkazán ^(hu)
Ido: kaldiero ^(io)
Indonesisch: pendidih ^(id)
Italiaans: caldaia ^(it)
Japans: ボイラー ^(ja)
Koreaans: 보일러 ^(ko)
Kroatisch: kotao ^(hr)

Litouws: garo katilas ^(lt)
Maleis: dandang ^(ms)
Marathi: बाष्पक ^(mr)
Noors: dampkjele ^(no)
Oekraïens: Бойлер ^(uk)
Pools: kocioł parowy ^(pl)
Portugees: caldeira ^(pt)
Roemeens: cazan ^(ro)
Siciliaans: quadara ^(scn)
Slowaaks: parný kotol ^(sk)
Spaans: caldera ^(es)
Tamil: உலை ^(ta)
Thai: บอยเลอร์ ^(th)
Tsjechisch: parní kotel ^(cs)
Turks: kazan ^(tr)
Wit-Russisch: Паравы кацёл ^(be)
Zweeds: Ångpanna ^(sv)

Vertalingen

2. waterketel

Duits: Wasserkessel ^(de) m
Engels: kettle ^(en)

Frans: bouilloire ^(fr)
Spaans: caldero ^(es) m

3. keteldal

Duits: Talkessel ^(de) m

Spaans: caldera ^(es) v

Gangbaarheid

Het woord ketel staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ketel" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[4]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.