spits

Nederlands

Uitspraak
  • Geluid:  spits    (hulp, bestand)
  • IPA: / spɪts / (1 lettergreep)
Woordafbreking
  • spits
Woordherkomst en -opbouw
  • zn: vermenging van Middelnederlands  spitse zn  "puntig uiteinde" en Duits Spitze "top van berg of toren" [1] [2] [3]
    • [2] in de betekenis ‘meest aanvallende voetballer’ aangetroffen vanaf 1970 [3]
    • [5] van Duits Spitz in de betekenis ‘hond van een bepaald ras’ aangetroffen vanaf 1867 [3]
    • [6] (verkorting) van spitsbroeder [4]
  • bn: via Middelnederlands spits van Duits  spitz bn , op te vatten als afgeleid van spit met het achtervoegsel -s, in de betekenis van ‘puntig’ aangetroffen vanaf 1542 [5] [2] [3]
  • ww:  spitsen ww  zonder de uitgang -en
enkelvoud meervoud
naamwoord spits spitsen
verkleinwoord spitsje spitsjes

Zelfstandig naamwoord

de spits v / m

  1. (verkeer) grote drukte in het verkeer op terugkerende tijdstippen
    • Hij ging in de spits naar zijn werk. 
  2. (sport) binnen een ploeg een aanvallende speler die een positie opzoekt waarin hij een doelpunt kan maken
    • Van de aanvallers is de spits meestal diegene die de meeste doelpunten maakt. 
    ▸ Even later tekende Lewandowski wel voor zijn tiende Champions League-treffer. Oud-Ajacied Maximilian Wöber ging het duel met de Poolse spits veel te lomp in, waarna Lewandowski zijn zelf verdiende strafschop snoeihard in de linkerhoek schoot: 1-0.[6]
  3. (scheepvaart) klein vrachtschip, binnenschip (ook wel gebruikt als woonboot)
  4. (bouwkunde) scherp, puntig uiteinde, hoogste punt
    • De spits van de kerktoren. 

de spits m

  1. type hond met een spitse snuit, opstaande, vrij kleine oren, een dichte, afstaande vacht, een tamelijk steile achterhand en een krullende staart
  2. (verouderd) beste vriend

spits m, o

  1. eerste stoot van een aanval (alleen nog in uitdrukkingen)
Synoniemen
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • [7] de/het spits afbijten
    als eerste met iets beginnen
  • [7] de/het spits bieden aan
    krachtig verzet bieden tegen
  • [4] op de spits drijven
    iets tot het uiterste doordrijven of laten escaleren
Vertalingen
stellendvergrotendovertreffend
onverbogen spitsspitserspitst
verbogen spitsespitserespitste
partitief spitsspitsers-

Bijvoeglijk naamwoord

spits

  1. in een punt uitkomend
    • Hij kreeg de spitse pijl in zijn been. 
  2. scherpzinnig
    • Ze gaf hem weer zo'n spits antwoord. 
Verwante begrippen
Vertalingen

Werkwoord

vervoeging van
spitsen

spits

  1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van spitsen
    • Ik spits. 
  2. gebiedende wijs van spitsen
    • Spits! 
  3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van spitsen
    • Spits je? 

Gangbaarheid

  • Het woord spits staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
100 %van de Nederlanders;
100 %van de Vlamingen.[7]

Meer informatie

Verwijzingen

Engels

Werkwoord

spits

  1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van (to) spit

Zelfstandig naamwoord

spits mv

  1. meervoud van het zelfstandig naamwoord spit
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.