dat

Uitspraak

• Geluid:  dat    (hulp, bestand)
• IPA: / dɑt / (1 lettergreep)

Woordafbreking

• dat

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘aanwijzend voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in 901 ^[1]

• afkomstig van: Middelnederlands: dat Oudnederlands: that Germaans: *þat Indo-Europees: *tód [2]

  Verwant in Germaans: West: Engels: that (Angelsaksisch: sē), Duits: der, (Oudhoogduits: dēr), Fries: de, dy (Oudfries: thī) Noord: Zweeds/Deens/Noors: den, det, de, (Nynorsk: det, dei, Oudnoords: sá), IJslands: sá, Faeröers: tann, tað, sá Oost: Gotisch: sa

  Andere Indo-Europese talen: Lets/Litouws: tas, ta, Bosnisch: taj, Bulgaars: тоя (toja), Macedonisch: тоа, Servo-Kroatisch: тај (taj), Sloveens: ta, Russisch: тот (tot), этот (etot) Wit-Russisch/Oekraïens: той (toj), Tsjechisch/Pools/Slowaaks: ten, Oppersorbisch/Nedersorbisch: tón

Voegwoord

dat

1. een voegwoord dat een lijdend-voorwerpszin inluidt

   • Hij zei dat hij het niet begreep. 

   ▸ De reddingsbrigade blijft benadrukken dat je altijd moet oppassen als je in zeewater zwemt.^[3]

2. een voegwoord dat een onderwerpszin inluidt

   • Dat hij geen afscheid had kunnen nemen, was voor hem een bron van groot verdriet. 

Betrekkelijk voornaamwoord

dat o

1. beperkend in een bijzin die het nog niet geheel bekende antecedent nader bepaalt

   • Hij verkocht het huis dat hij van zijn ouders geërfd had. 

Aanwijzend voornaamwoord

dat o

1. wijst iets aan dat zich in een afstand van de spreker bevindt en onzijdig is (bij een mannelijk of vrouwelijk zelfstandig naamwoord wordt hiervoor die gebruikt)

   • Dat huis is groter dan dit. 
   • Die fiets is kleiner dan dat autootje. 

2. (pejoratief) gebruikt in plaats van het aanwijzend voornaamwoord die, om op een zeer onvriendelijke manier naar iemand te verwijzen

   • Dat denkt maar alles te mogen! 

Zelfstandig naamwoord

de dat m

1. (initiaalwoord), (afkorting) digital audio tape, een digitale geluidsband

Gangbaarheid

• Het woord dat staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dat" herkend door:

Verwijzingen

Betrekkelijk voornaamwoord

dat

1. dat; beperkend in een bijzin die het nog niet geheel bekende antecedent nader bepaalt

Voegwoord

dat

1. dat; een voegwoord dat een lijdend-voorwerpszin inluidt

Lidwoord

dat

1. nominatief o van het bepaald lidwoord: het
2. accusatief o van het bepaald lidwoord: het

Uitspraak

• IPA: /dɑt/

Woordafbreking

• dat

Lidwoord

dat

1. het, 't

Voegwoord

dat

1. dat; een voegwoord dat een lijdend-voorwerpszin inluidt

Betrekkelijk voornaamwoord

dat o

1. dat; beperkend in een bijzin die het nog niet geheel bekende antecedent nader bepaalt

Aanwijzend voornaamwoord

dat o

1. dat; wijst iets aan dat zich in een afstand van de spreker bevindt en onzijdig is

Betrekkelijk voornaamwoord

dat

1. dat; beperkend in een bijzin die het nog niet geheel bekende antecedent nader bepaalt

Persoonlijk voornaamwoord

dat

1. 1e persoon inclusief meervoud: wij, een vrij grote groep, jij of jullie inbegrepen

Uitspraak

• IPA: /dat/

Woordafbreking

• dat

Zelfstandig naamwoord

dat

1. genitief meervoud van datum

Zelfstandig naamwoord

dat

1. genitief meervoud van data

Betrekkelijk voornaamwoord

dat

1. dat; beperkend in een bijzin die het nog niet geheel bekende antecedent nader bepaalt

Voegwoord

dat

1. dat; een voegwoord dat een lijdend-voorwerpszin inluidt

Uitspraak

• Geluid:  dat    (hulp, bestand)

.De Leiestreke is e streke in Vloandern woa dat de riviere de Leie deure lopt.

De Leienstreek is een streek in Vlaanderen waar dat de rivier de Leie door stroomt.