u

Niet te verwarren met: U

Universeel taalgebruik

Letter

u

  1. eenentwintigste letter van het Latijnse alfabet.
Verwante begrippen


Woordherkomst en -opbouw
  • Van het Engelse "unified atomic mass unit"

Symbool

u

  1. (scheikunde), (eenheid) geünificeerde eenheid van atoommassa
    • Men heeft 1/12 van de massa van één koolstof-12 atoom gelijk gesteld aan 1 u. 
Synoniemen
Verwante begrippen

Meer informatie

Nederlands

  enkelvoud meervoud
onderwerp voorwerp onderwerp voorwerp
1e persoon ik
'k
mij
me
wij
we
ons
2e persoon
(informeel)
jij
je
jou
je
julliejullie
2e persoon
(formeel)
uuuu
2e persoon
(regionaal)
gij
ge
ugij
ge
u
3e persoon
(mannelijk)
hij
ie
hem
'm
zij
ze
(dat.) hun
(acc.) hen
ze
3e persoon
(vrouwelijk)
zij
ze
haar
'r, d'r
3e persoon
(onzijdig)
het
't
het
't
Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm
Uitspraak
  • Geluid:  u    (hulp, bestand)
  • IPA: /y/ (1 lettergreep); /yː/
Woordafbreking
  • u
Woordherkomst en -opbouw
  • vn: De beleefdheidsvorm u --die ook als U kan worden geschreven-- is ontstaan uit de afkorting "U.E." (later "uwé") voor de uitdrukking "Uwe Edelheid"; in de betekenis van ‘persoonlijk voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in 1550. [1] [2] [3]
    Het bezittelijk voornaamwoord "uw" bij "gij" is dus ouder.
  • zn: van Middelnederlands u [4]

Persoonlijk voornaamwoord

u

  1. tweede persoon enkelvoud en meervoud formeel
    • Kunt u mij zeggen waar het politiebureau is? Ja, ik zal het u uitleggen. 
  2. tweede persoon voorwerpsvorm van gij
    • Kunt ge mij zeggen waar het politiebureau is? Ja, ik zal het u uitleggen. 
Opmerkingen
  • Doordat u de betekenis van de tweede persoon draagt maar van oorsprong een derde persoon was, is er bij enkele (modale en hulp-) werkwoorden een bijzondere vervoeging voor u ontstaan. (De vervoegingen voor "jij" winnen terrein.)
hebben:u hebt(naast "u heeft")
kunnen:u kunt(naast "u kan")
willen:u wilt(naast "u wil")
zullen:u zult(naast "u zal")
zijn:u bent(naast "u is")
  • Volgens spellingregel 16.Q en spellingregel 16.S wordt het persoonlijk voornaamwoord "u" alleen met een hoofdletter ("U") geschreven als het naar een goddelijk wezen verwijst. In alle andere gevallen is die schrijfwijze als uiting van bijzonder respect in de loop van de 20e eeuw ongebruikelijk geworden. [5]
  • Zie ook het artikel over het voornaamwoord u op Wikipedia .
Uitdrukkingen en gezegden

[1]

  • Iets waar je "u" tegen zegt
Iets wat echt wat voorstelt, iets groots/indrukwekkends e.d.

[2]

Vertalingen
  enkelvoud meervoud
verplicht keuze verplicht keuze
1e persoon mij
me
mijzelf
mezelf
onsonszelf
2e persoon
(informeel)
jejezelfjejezelf
2e persoon
(formeel)
zichzichzelfzichzichzelf
2e persoon
(regionaal)
uuzelfuuzelf
3e persoon
zichzichzelfzichzichzelf

Wederkerend voornaamwoord

u

  1. reflexief bij u
    • Verwen u! 
    • U hebt u vergist. 
  2. reflexief bij ge en gij
    • Ge kunt u daar wassen. 
Synoniemen
  • [1] zich; behoudens bij de gebiedende wijs
Opmerkingen
  • Deze vorm wordt gebruikt als de reflexiviteit verplicht is, dat wil zeggen dat het werkwoord alleen als wederkerend gebruikt kan worden. Ook optioneel wederkerende werkwoorden kunnen het gebruiken maar voor deze is uzelf gebruikelijker.
enkelvoud meervoud
naamwoord  u  u's
verkleinwoord u'tje u'tjes

Zelfstandig naamwoord

deuv/m

  1. (taalkunde) de eenentwintigste letter van het alfabet
    Zie ook het artikel over de letter u op Wikipedia .
Schrijfwijzen
  • [1] Volgens spellingregel 2.A wordt een lange u in een gesloten lettergreep gespeld als uu om het onderscheid met de korte u aan te geven (fuut en fut, stuuk en stuk.
Verwante begrippen
Vertalingen

Gangbaarheid

  • Het woord u staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
98 %van de Nederlanders;
96 %van de Vlamingen.[6]

Meer informatie

  • Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Afrikaans

Uitspraak
  • geluid 
  enkelvoud meervoud
onderwerp voorwerp onderwerp voorwerp
1e persoon ekmyonsons
2e persoon
(informeel)
jyjoujullejulle
2e persoon
(formeel)
uuuu
3e persoon
(mannelijk)
hyhomhullehulle
3e persoon
(vrouwelijk)
syhaar
3e persoon
(onzijdig)
ditdit
Uitspraak
  • IPA: /y/

Persoonlijk voornaamwoord

u

  1. u

Anglo-Normandisch

Zelfstandig naamwoord

u

  • (taalkunde) u (de eenentwintigste letter van het Anglo-Normandische alfabet)
Schrijfwijzen

Catalaans

Hoofdtelwoord

u m

  1. één
Verwante begrippen

Spaans

Uitspraak
  • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
Woordafbreking
  • u

Voegwoord

u

  1. of
Synoniemen
  • [1] o
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.