stem
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: stem (hulp, bestand)
- IPA: / stɛm / (1 lettergreep)
Woordafbreking
- stem
Woordherkomst en -opbouw
- erfwoord via Middelnederlands stemme van Oudnederlands stimma, in de betekenis van ‘door spreken voortgebracht geluid’ voor het eerst aangetroffen in 901 [1] [2] [3]
| enkelvoud | meervoud | |
|---|---|---|
| naamwoord | stem | stemmen |
| verkleinwoord | stemmetje | stemmetjes |
Zelfstandig naamwoord
de stem v / m
- (biologie) geluid dat onder meer door het trillen van de menselijke stembanden wordt geproduceerd
- De menselijke stem is uniek in de biologie.
- ▸ ’Wie weet er een mop?’ riep een aarzelende stem. Een voor een begonnen we grappen en verhalen met elkaar te delen om de moed erin te houden.[4]
- (communicatie) geluid dat een mens bij het spreken voortbrengt
- Je herkent hem aan zijn donkere stem.
- ▸ Ik kon niet alles goed volgen, maar het monotone geluid van stemmen om mij heen voelde veilig en vertrouwd.[4]
- (muziek) geluid dat een mens bij het zingen voortbrengt
- Een countertenor met zijn hoge stem.
- (muziek) elk van de partijen van een vocaal of instrumentaal muziekstuk
- De eerste stem van een partituur is zeer gegeerd omwille van de solo’s.
- (muziek) elk van de reeksen orgelpijpen met een eigen klankkleur, die de organist desgewenst kan laten meeklinken
- Hoeveel stemmen heeft dit kerkorgel?
- (sociologie) mondeling of schriftelijk kenbaar gemaakte wilsuiting die bij het nemen van een beslissing of een verkiezing, medebepalend is
- De stem van de dertiende partijgenoot was beslissend voor de herverkiezing.
Synoniemen
- [5] orgelregister, register
Antoniemen
Hyponiemen
|
Afgeleide begrippen
|
Verwante begrippen
- [1] gebrul, gegil, gegrom, kreet, gekreun, geluidssignaal, geroep, geschreeuw, spraak, spreekorgaan, tong, zang
- [2] accent, heesheid, intonatie, logopedie, mededeling, schorheid, spraak, stentor, tongval, voorlezen, woord
- [3] cantate, lied, melodie, opera, partij, polyfonie, wijsje, zang
- [4] homofonie, koor, meerstemmig, partij, polyfonie, solo
- [5] bourdon, fluit, trompet, vox humana
- [6] beslissing, besluit, blanco, democratie, kiesdrempel, meerderheid, spreekrecht, uitslag, veto, verkiezing, voorkeursstem
Uitdrukkingen en gezegden
- [2]: de stem van het geweten
het eigen geweten laten spreken
- [6]: een stem in het kapittel hebben
in een zaak stemgerechtigd zijn
- [6]: de stemmen zwijgen
onbesliste uitslag bij een stemming
Vertalingen
1. het geluid dat door het trillen van de menslijke stembanden wordt geproduceerd
2. het geluid dat een mens bij het spreken voortbrengt
3. het geluid dat een mens bij het zingen voortbrengt
5. een orgelregister
Werkwoord
| vervoeging van |
|---|
| stemmen |
stem
- eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stemmen
- Ik stem.
- gebiedende wijs van stemmen
- Stem!
- (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van stemmen
- Stem je?
Afgeleide begrippen
|
Gangbaarheid
- Het woord stem staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "stem" herkend door:
| 99 % | van de Nederlanders; |
| 100 % | van de Vlamingen.[5] |
Meer informatie
- Zie de doorverwijspagina op Wikipedia voor meer informatie.
Verwijzingen
- ↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
- ↑ stem op website: Etymologiebank.nl
- ↑ "stem" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- 1 2 Tim Voors“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Engels
Uitspraak
- Geluid: stem (hulp, bestand)
| enkelvoud | meervoud |
|---|---|
| stem | stems |
Zelfstandig naamwoord
stem
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.