morgen

Niet te verwarren met: Morgen, morgon

Nederlands

Uitspraak

Geluid: morgen (hulp, bestand)
IPA: / ˈmɔrɣə(n) / (2 lettergrepen)
- (Noord-Nederland): /ˈmɔrxə(n)/
- (Vlaanderen, Brabant, Limburg): /ˈmɔrɣə(n)/

Woordafbreking

mor·gen

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord, via Middelnederlands morghen van Oudnederlands morgan ^[1] ^[2]
- zn: in de betekenis van ‘ochtend’ aangetroffen vanaf 901 ^[3]
  - zn [2]: de hoeveelheid land die in een ochtend kan worden bewerkt ^[4]
- bw: al in de middeleeuwen afgeleid van het zelfstandig naamwoord ^[5] ^[2]

Zelfstandig naamwoord

de morgen m

(tijdrekening) het eerste deel van de dag, na de nacht en vóór de middag
(eenheid) stuk land van ongeveer 10.000 vierkante meter

Synoniemen

[1] ochtend
[2] hectare (ongeveer)

Hyponiemen

overmorgen
paasmorgen
vanmorgen

Afgeleide begrippen

Morgenland
Morgenster
morgenafstand
morgenavond
morgendrank
morgengave
morgengebed
morgengrauwen

morgenkoffie
morgenkrieken
morgenlands
morgenlicht
morgenlijk
morgenlucht
morgenmiddag
morgennacht
morgennamiddag

morgenochtend
morgenpost
morgenrood
morgenschemering
morgenslokje
morgenspraak
morgenster
morgenstond
morgental

morgenuur
morgenvoormiddag
morgenvroeg
morgenwacht
morgenwake
morgenwijding
morgenwijn
morgenzon
morgenzoopje

Verwante begrippen

[1] avond, dag, etmaal, middag, nacht, namiddag, noen, middernacht, voormiddag
[2] acre, akker, are, bunder

Uitdrukkingen en gezegden

Morgen brengen!

Een gat in de dag ( of morgen) slapen

Stel niet uit tot morgen, wat je vandaag kunt doen

doelt op actie, wees niet lui of gemakzuchtig, ga door en wel nu. ofwel: door nu het werk al te doen geeft het later een rustiger gevoel

Vandaag Hosanna, morgen kruist hem

Vertalingen

1. eerste deel van de dag

Afrikaans: oggend ^(af), môre ^(af), more ^(af)
Duits: Morgen ^(de) m
Engels: morning ^(en)
Fins: aamu ^(fi)
Frans: matin ^(fr) m
Fries: moarn ^(fy) g
Grieks: πρωί ^(el) o (proï)
Noors: morgen ^(no) m
Nynorsk: morgon ⁽ⁿⁿ⁾ m

Bijwoord

morgen

(tijdrekening) de eerstvolgende dag na vandaag
▸ ’Kunnen we morgen wel richting Kennedy Meadows lopen?’ ‘Is er een alternatieve looproute?’^[6]

Synoniemen

's anderendaags

Verwante begrippen

overmorgen, vandaag, gisteren, eergisteren

	lente	voorjaar	zomer	herfst	najaar	winter
ochtend morgen	lenteochtend lentemorgen	voorjaarsochtend voorjaarsmorgen	zomerochtend zomermorgen	herfstochtend herfstmorgen	najaarsochtend najaarsmorgen	winterochtend wintermorgen
middag	lentemiddag	voorjaarsmiddag	zomermiddag	herfstmiddag	najaarsmiddag	wintermiddag
avond	lenteavond	voorjaarsavond	zomeravond	herfstavond	najaarsavond	winteravond
nacht	lentenacht	voorjaarsnacht	zomernacht	herfstnacht	najaarsnacht	winternacht

dag	maandag maandags 's maandags	dinsdag dinsdags 's dinsdags	woensdag woensdags 's woensdags	donderdag donderdags 's donderdags	vrijdag vrijdags 's vrijdags	zaterdag zaterdags 's zaterdags	zondag zondags 's zondags
ochtend morgen 's ochtends 's morgens	maandagochtend maandagmorgen maandagsochtends maandagsmorgens	dinsdagochtend dinsdagmorgen dinsdagsochtends dinsdagsmorgens	woensdagochtend woensdagmorgen woensdagsochtends woensdagsmorgens	donderdagochtend donderdagmorgen donderdagsochtends donderdagsmorgens	vrijdagochtend vrijdagmorgen vrijdagsochtends vrijdagsmorgens	zaterdagochtend zaterdagmorgen zaterdagsochtends zaterdagsmorgens	zondagochtend zondagmorgen zondagsochtends zondagsmorgens
middag voormiddag namiddag 's middags	maandagmiddag maandagvoormiddag maandagnamiddag maandagsmiddags	dinsdagmiddag dinsdagvoormiddag dinsdagnamiddag dinsdagsmiddags	woensdagmiddag woensdagvoormiddag woensdagnamiddag woensdagsmiddags	donderdagmiddag donderdagvoormiddag donderdagnamiddag donderdagsmiddags	vrijdagmiddag vrijdagvoormiddag vrijdagnamiddag vrijdagsmiddags	zaterdagmiddag zaterdagvoormiddag zaterdagnamiddag zaterdagsmiddags	zondagmiddag zondagvoormiddag zondagnamiddag zondagsmiddags
avond 's avonds	maandagavond maandagsavonds	dinsdagavond dinsdagsavonds	woensdagavond woensdagsavonds	donderdagavond donderdagsavonds	vrijdagavond vrijdagsavonds	zaterdagavond zaterdagsavonds	zondagavond zondagsavonds
nacht 's nachts	maandagnacht maandagsnachts	dinsdagnacht dinsdagsnachts	woensdagnacht woensdagsnachts	donderdagnacht donderdagsnachts	vrijdagnacht vrijdagsnachts	zaterdagnacht zaterdagsnachts	zondagnacht zondagsnachts

Vertalingen

1. eerstvolgende dag na vandaag

Tussenwerpsel

morgen

(verkorting) goedemorgen

Gangbaarheid

Het woord morgen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "morgen" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.^[7]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
1 2 morgen op website: Etymologiebank.nl
↑ "morgen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑ Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).
↑
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Duits

Uitspraak

Geluid: morgen (hulp, bestand)
IPA: /ˈmɔrgn̩/

Woordafbreking

mor·gen

Bijwoord

morgen

(tijdrekening) morgen: de eerstvolgende dag na vandaag.
«Ich muss morgen früh aufstehen.»
Ik moet morgen vroeg opstaan.

Verwante begrippen

vorgestern, gestern, heute, übermorgen

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
IPA: / moːɔɳ /

Woordafbreking

mor·gen

Woordherkomst en -opbouw

Afkomstig van het Oudnoordse woord morginn

Zelfstandig naamwoord

morgen, m

(tijdrekening) morgen, ochtend

Antoniemen

aften
kveld

Uitdrukkingen en gezegden

i morgen

morgen

Uitdrukkingen en gezegden

God morgen!

Goede morgen!

Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qmorgen-2] 1 2 morgen op website: Etymologiebank.nl

[p{{{1}}}-3] "morgen" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[4] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[5] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[Alleen,_De_Pacific_Crest_Trail_te_voet_van_Mexico_naar_Canada-6] 
Tim Voors
“Alleen, De Pacific Crest Trail te voet van Mexico naar Canada”, eBook: Mat-Zet bv, Soest (2018), Fontaine Uitgevers

[7] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	morgen	morgens
verkleinwoord	morgentje	morgentjes

	enkelvoud		meervoud
	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	morgen	morgenen	morgener morgner	morgenene morgnene
genitief	morgens	morgenens	morgeners morgners	morgenenes morgnenes