ik

Nederlands

Uitspraak

Geluid: ik (hulp, bestand)
IPA: / ɪk / (1 lettergreep)

Woordherkomst en -opbouw

erfwoord in de betekenis van ‘persoonlijk voornaamwoord’ voor het eerst aangetroffen in 776 ^[1] ^[2] ^[3]

afkomstig van:

Middelnederlands: ic

Oudnederlands: ik

Germaans: *ek, *ik

Indo-Europees: *éǵh₂-

Verwant in Germaans:

West: Engels: I (Angelsaksisch: ih, ic, iċ), Duits: ich, (Oudhoogduits: ih), Fries: ik (Oudfries: ik)

Noord: Zweeds: jag, Deens/Noors: jeg (Nynorsk: eg, Oudnoords: ek, jak), IJslands: eg, ég, Faeröers: eg, jeg

Oost: Gotisch: ik ^[4]

Persoonlijk voornaamwoord

ik eerste persoon enkelvoud

nominatief (onderwerp), verwijst naar de spreker of schrijver met uitsluiting van anderen
- Ik zing dit lied voor jou.

Uitdrukkingen en gezegden

Citaten

Ik denk, dus ik ben. (bron: Descartes )
Ik kwam, ik zag, ik overwon / Ik kwam, zag en overwon

Vertalingen

1. nominatief

Afrikaans: ek ^(af)
Albanees: unë ^(sq)
Arabisch: أَنَا ^(ar)
Baskisch: ni ^(eu)
Bosnisch: ja ^(bs)
Catalaans: jo ^(ca)
Cherokee: ᎠᏯ ^(chr) (aya)
Chinees: 我 ^(zh)
Deens: jeg ^(da)
Duits: ich ^(de)
Egyptisch: ỉnk
Engels: I ^(en)
Esperanto: mi ^(eo)
Filipijns: ako
Fins: minä ^(fi)
Frans: je ^(fr)
Fries: ik ^(fy)
Georgisch: მე ^(ka)
Gotisch: 𐌹̈𐌺 ^(got) (ik)
Grieks: εγώ ^(el) (echó)
Guarani: che ^(gn)
Hebreeuws: אני ^(he)
Hindi: मैं ^(hi)
Hongaars: én ^(hu)
Ido: me ^(io)
Iers: mé ^(ga)
IJslands: ég ^(is)
Indonesisch: saya ^(id) (formal), aku ^(id), gua/gue (slang)
Interlingua: io ^(ia)
Italiaans: io ^(it)
Japans: 私 ^(ja) (わたし; わたくし) (formeel), 僕 ^(ja) (ぼく) (dichtbij, meestal m), 俺 ^(ja) (おれ) (slang, m)
Jiddisch: איך ^(yi)
Kiribatisch: i
Kituba: mono
Koreaans: 나 ^(ko)
Latijn: ego ^(la)
Limburgs: ich ^(li)

Litouws: aš ^(lt)
Lojban: pami ^(jbo)
Mantsjoe: bi
Mari: мый
Nauruaans: à ^(na), aña ^(na)
Nedersaksisch: -'k ^(nds), eck ^(nds), ek ^(nds), ick ^(nds), ik ^(nds), ikk ^(nds)
Noors: jeg ^(no)
Nynorsk: eg ⁽ⁿⁿ⁾
Oekraïens: я ^(uk) (ja)
Oudgrieks: ἐγώ
Perzisch: مَن ^(fa)
Papiaments: mi
Pools: ja ^(pl)
Portugees: eu ^(pt)
Reto-Romaans: jau ^(rm)
Roemeens: eu ^(ro)
Russisch: я ^(ru) (ja)
Shuar: wi
Slowaaks: ja ^(sk)
Spaans: yo ^(es)
Taroko: yako
Thai: ผม ^(th) m (), ดิฉัน ^(th) v (), ฉัน ^(th) (informeel)
Tok Pisin: mi ^(tpi)
Tsjechisch: já ^(cs)
Tupinambá: ixé, xe
Turks: ben ^(tr)
Tuvaluaans: au
Vietnamees: mình ^(vi) /tớ ^(vi) (informeel/vertrouwelijk), tôi ^(vi) (beleefd/formeel), ta ^(vi) /tao ^(vi) (tegen ondergeschikte(n)), tegen familie (hangt af van de relatie tot de persoon tegen wie men spreekt): ông ^(vi) (als grootvader), bà ^(vi) (als grootmoeder), cha ^(vi) /bố ^(vi) (vader), mẹ ^(vi) (moeder), anh ^(vi) (oudere broer), chị ^(vi) (oudere zus), em ^(vi) (jongere broer/zus), bác ^(vi) (oom oudere broer van moeder of vader), chú ^(vi) (oom jongere broer van vader), cậu ^(vi) (oom broer van moeder), dượng ^(vi) (aangetrouwde oom), bác gái ^(vi) (tante oudere zus van moeder of vader), cô ^(vi) (tante jongere zus van vader), dì ^(vi) (tante jongere zus van moeder), thím ^(vi) (tante aangetrouwd aan jongere broer van vader), mợ ^(vi) (aangetrouwde tante langs moeders kant), cháu ^(vi) (neef/nicht tegen oom/tante)
Volapük: ob ^(vo)
Zweeds: jag ^(sv)

_{Niet in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Taalunie als zelfstandig naamwoord}

Zelfstandig naamwoord

het ik o

ego, de eigenlijke zelfstandige persoon

Afgeleide begrippen

ik-figuur, ik-roman, ik-tijdperk, ik-verteller, ik-vorm, ik-zucht, ikheid, ikzelf

Vertalingen

1.

Engels: I ^(en)

Spaans: ego ^(es) m, yo ^(es) m

Gangbaarheid

Het woord ik staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "ik" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
99 %	van de Vlamingen.^[5]

Meer informatie

Zie Wikipedia voor meer informatie.

Verwijzingen

Achterhoeks

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; eerste persoon enkelvoud nominatief

Verwante begrippen

Fries

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudfriese ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon enkelvoud onderwerpsvorm

Verwijzingen

Wurdboek fan de Fryske taal - Instituut voor de Nederlandse taal

Gotisch

	enkelvoud	tweevoud	meervoud
nominatief	ik	wit	weis
accusatief	mik	ugkis	uns/unsis
genitief	meina	ugkis	unsara
datief	mis	*ugkara	uns/unsis

Uitspraak

IPA: ɪk/

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

𐌹̈𐌺

Kaqchikel

Zelfstandig naamwoord

ik

zon

Middelengels

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Angelsaksische ic

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

a
hi
hic
hich
hij

i
I
ic
icche
ich

ichc
iche
ichs
ick

ics
ig
ih
ihc

ike
j
jch
y

Overerving en ontlening

Engels: I, ich, ik
Schots: A, I, ik

Middelnederduits

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudsaksische ic / ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ek

Overerving en ontlening

Nedersaksisch: 'ck, eck, ek, ick, icke, ik, ikk, ikə, 'k, -'k, öck
Plautdietsch: ekj, etj

Nedersaksisch

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederduits ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon enkelvoud nominatief, verwijst naar de spreker of schrijver.

Schrijfwijzen

'ck
eck
ek
ick
icke

ikk
ikə
'k
-'k
öck

Verwante begrippen

mien (bezittelijk: mijn, m'n); mey, mi, mik, my (meewerkend of lijdend voorwerp: mij, me); wi (meervoud: wij, we).
dow / du / iej / i'j
hee / hie / hi'j, um

Citaten

Ik keem, ik keek, ik wun

Spreekwoorden

Ik keem, ik keek, ik wun

Noord-Fries

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Oudfriese ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ick

Oost-Fries

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Oudfries

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Overerving en ontlening

Oudnederlands

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Oudsaksisch

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Germaanse *ek / *ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

ic

Overerving en ontlening

Middelnederduits: ek, ik
- Nedersaksisch: 'ck, eck, ek, ick, icke, ik, ikk, ikə, 'k, -'k, öck
- Plautdietsch: ekj, etj

Schots

Woordafbreking

ik

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelengelse ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud
«Wha did that? – Ik!»
Wie heeft dat gedaan?! – Ikke!

Schrijfwijzen

A
I

Verwante begrippen

Tobiaans

Zelfstandig naamwoord

ik

vis

Twents

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud, verwijst naar de spreker of schrijver.

Verwante begrippen

Veluws

Uitspraak

IPA: /ɪk/

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud, verwijst naar de spreker of schrijver.

Westfaals

Woordafbreking

ik

Persoonlijk voornaamwoord

ik

(Münsterlands) ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Schrijfwijzen

eck
ek
ick

West-Vlaams

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Middelnederlandse ic

Persoonlijk voornaamwoord

ik

ik; 1e persoon nominatief enkelvoud

Anagrammen

ki

Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.

[1] Woordenboek der Nederlandsche taal (1864-2001).

[qik1-2] website: Etymologiebank.nl

[p{{{1}}}-3] "ik" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[qik-4] website: Etymologiebank.nl

[5] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik 'k	mij me	wij we	ons
2^e persoon (informeel)	jij je	jou je	jullie	jullie
2^e persoon (formeel)	u	u	u	u
2^e persoon (regionaal)	gij ge	u	gij ge	u
3^e persoon (mannelijk)	hij ie	hem 'm	zij ze	(dat.) hun (acc.) hen ze
3^e persoon (vrouwelijk)	zij ze	haar 'r, d'r
3^e persoon (onzijdig)	het 't	het 't
	Boven: benadrukte vorm. Onder: onbenadrukte vorm

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik	my	wy	ús
2^e persoon fam.	do	dy	jimme	jimme
2^e persoon beleefd	jo	jo
3^e persoon (mannelijk)	hy	him	hja, sy	har, harren
3^e persoon (vrouwelijk)	hja, sy	har
3^e persoon (onzijdig)	it	it