as

Niet te verwarren met: As, aS

Universeel taalgebruik

Woordherkomst en -opbouw
  • Samenstelling van “s” (seconde) met het voorvoegsel “a” (atto-)

Symbool

as

  1. (tijdrekening), (natuurkunde), (eenheid) het symbool voor attoseconde, een tijdseenheid van 10−18 seconde
Verwante begrippen

Nederlands

Uitspraak
  • Geluid:  as    (hulp, bestand)
  • IPA: / ɑs / (1 lettergreep)
Woordafbreking
  • as
Woordherkomst en -opbouw
  • In de betekenis van ‘verbrandingsresidu’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 901 [1]
  • [A] Van het Middelnederlandse asse. Voert terug op het Oudgermaanse *ahso [2]
  • [B1,2] Van het Oudnederlandse asca, Middelnederlandse assc(h)e. Voert terug op het Oudgermaanse *asko [3]
  • [B3,4,5] Samentrekking van a (5) met het achtervoegsel -es
enkelvoud meervoud
naamwoord as assen
verkleinwoord asje asjes

Zelfstandig naamwoord

[A] as v/m

  1. (werktuigbouwkunde) staafvormig voorwerp waarom of waarmee iets ronddraait, aandrijfas etc.
  2. (wiskunde) denkbeeldige lijn (aslijn) door het midden van een voorwerp, ruimte of vlak
    • In het assenstelsel kennen we de vertikale y-as en de horizontale x-as. 
  3. (plantkunde) middelste deel van een plant, waaromheen de bladachtige organen en/of de wortels vastzitten
Synoniemen
  1. spil
Hyponiemen
Afgeleide begrippen
Overerving en ontlening
Vertalingen

Meer informatie

  • Zie Wikipedia voor meer informatie. (mechanica)

Meer informatie

  • Zie Wikipedia voor meer informatie. (wiskunde)
enkelvoud meervoud
naamwoord as assen
verkleinwoord asje asjes

Zelfstandig naamwoord

[B] as v/m

  1. overblijfsel van iets dat verbrand is
    • De as van sigaretten wordt opgevangen in een asbak. 
    • As is verbrande turf zei oma altijd. 
    1. (scheikunde) verbrandingsresidu b.v. vliegas, potas, loodas
  2. stof opgeworpen door een vulkaan
  3. (muziek) een met een halve toon verlaagde toon "a"
    • De toon “as” klinkt in de getempereerde stemming, gelijk aan de toon “gis”. 
  4. (muziek) de grondtoon (tonica) van de “as-mineurtoonladder”, tevens een korte aanduiding van die toonladder
    • Op de notenbalk van een sonate in as, staan vier mollen. 
  5. (muziek) de grondtoon van het “as-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon
    • De drie tonen van het as-mineurakkoord (symbool: A♭m) in grondligging, zijn: as - ces - des. 
Synoniemen
Antoniemen
Afgeleide begrippen
Verwante begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
  • As is verbrande turf
Aan een voorwaardelijke belofte of onderstelling heb je niets[4]
  • In de as leggen
Geheel verwoesten (van gebouwen, steden e.d.)
  • In zak en as zitten
Niet meer weten wat te doen in een troosteloze situatie
  • Uit zijn as herrijzen
Opnieuw opgebouwd zijn na een brand
Vertalingen

Gangbaarheid

  • Het woord as staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
99 %van de Nederlanders;
99 %van de Vlamingen.[5]

Meer informatie

  • Zie Wikipedia voor meer informatie. (verbranding)

Meer informatie

  • Zie Wikipedia voor meer informatie. (vulkaan)

Meer informatie

Verwijzingen

Achterhoeks

Voegwoord

as

  1. als

Afrikaans

Uitspraak
  • IPA: /ɑs/
Woordafbreking
  • as
Woordherkomst en -opbouw
  • [A] Afgeleid van het Nederlandse as
  • [B] Afgeleid van het Nederlandse as
  • [C] Afgeleid van het Nederlandse als
enkelvoud meervoud
naamwoord as asse
verkleinwoord assie assies

Zelfstandig naamwoord

as [A]

  1. as; spil
enkelvoud meervoud
naamwoord as -

Zelfstandig naamwoord

as [B]

  1. as; verbrandingsrest

Voegwoord

as [C]

  1. als; wanneer
  2. als; indien
  3. als; in de hoedanigheid van, de rol hebbende of spelende
  4. dan; na een vergrotende trap van een bijvoeglijk naamwoord of van een bijwoord
Synoniemen

Meer informatie

Cimbrisch

Voegwoord

as

  1. als

Duits

Uitspraak
  • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
Woordafbreking
  • as

Zelfstandig naamwoord

as o

  1. (muziek) de toon ”as”
  2. (muziek) as: korte aanduiding van de toonaard “as-mineur”
    «Eine Sonate in as.»
    Een sonate in as kleine terts.
Antoniemen
Afgeleide begrippen
  • [2] as-Moll, as-Moll-Tonleiter
Verwante begrippen

Engels

Uitspraak
  • Geluid:  as (VS)    (hulp, bestand)
  • IPA: /ӕz/
Naar frequentie 98 (bijwoord)

Bijwoord

as

  1. zo
Naar frequentie 31 (voegwoord)

Voegwoord

as

  1. terwijl
  2. aangezien
  3. zoals
  4. hoe ... ook
  5. net als

Voorzetsel

as

  1. als
Uitdrukkingen en gezegden
  • as for
wat betreft
  • as if
alsof
  • as though
alsof
  • as to
wat betreft

Frans

Uitspraak
  • Geluid:  as    (hulp, bestand)
  • IPA: /a/

Werkwoord

as

  1. tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van avoir

Zelfstandig naamwoord

as m

  1. (spreektaal) uitblinker, kei
    «Gilles, c'est l'as de la mécanique.»
    Gilles is een kei in mechanica. [1]

Verwijzingen

Fries

Uitspraak
  • IPA: /ɔs/, /as/
Woordherkomst en -opbouw
  • [A] Afgeleid van het Oudfriese als / alsa / alse / as / asa / ase
  • [B] Afgeleid van het Oudfriese *ax

Voegwoord

as [A]

  1. als
  2. dan

Verwijzingen

    enkelvoud meervoud
    naamwoord as assen
    verkleinwoord

    Zelfstandig naamwoord

    as [B]

    1. (werktuigbouwkunde) as; staafvormig voorwerp waarom of waarmee iets ronddraait, aandrijfas etc.
    2. (wiskunde) as; denkbeeldige lijn (aslijn) door het midden van een voorwerp, ruimte of vlak

    Verwijzingen

      Indonesisch

      Woordafbreking
      • as
      Woordherkomst en -opbouw
      • uit het Nederlands "as" (staafvormig voorwerp waarom of waarmee iets ronddraait)
      • uit het Nederlands "aas"

      Zelfstandig naamwoord

      as

      1. as (staafvormig voorwerp waarom of waarmee iets ronddraait)
      2. aas
      Synoniemen

      Limburgs

      Uitspraak
      • IPA: /as/
      Woordafbreking
      • as

      Zelfstandig naamwoord

      as

      1. (werktuigbouwkunde) as; staafvormig voorwerp waarom of waarmee iets ronddraait, aandrijfas etc.
      2. (wiskunde) as; denkbeeldige lijn (aslijn) door het midden van een voorwerp, ruimte of vlak
      3. (plantkunde) as; middelste deel van een plant, waaromheen de bladachtige organen en/of de wortels vastzitten
      4. as; overblijfsel van iets dat verbrand is
      Schrijfwijzen
      1. –
      2. –
      3. –
      4. asse

      Middelengels

      Uitspraak
      • IPA: /as/
      Woordherkomst en -opbouw
      • Afgeleid van het Angelsaksische eallswā

      Voegwoord

      as

      1. als
      Schrijfwijzen
      Synoniemen
      Overerving en ontlening

      Nedersaksisch

      Voegwoord

      as

      1. als
      Schrijfwijzen

      Noord-Fries

      Werkwoord

      as

      1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van wees

      Noors

      Uitspraak
      • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
      • IPA: / ɑs /
      Woordafbreking
      • as
      Naar frequentie zeldzaam

      Werkwoord

      as

      1. gebiedende wijs van ase
      Opmerkingen

      Nynorsk

      Uitspraak
      • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
      • IPA: / ɑs /
      Woordafbreking
      • as

      Werkwoord

      [A+B]: as

      1. gebiedende wijs van ase
      Schrijfwijzen
      • [B]:  asa ww 
      • [B]:  ase ww 
      Opmerkingen

      Oost-Fries

      Voegwoord

      as

      1. als

      Oudsaksisch

      Woordherkomst en -opbouw
      • Afgeleid van het Proto-Germaanse *ansuz

      Zelfstandig naamwoord

      as

      1. (religie) god
      2. ᚨ; de rune met de klank a

      Pennsylvania-Duits

      Uitspraak
      • Geluid:  as    (hulp, bestand)
      Woordafbreking
      • as

      Voegwoord

      as

      1. dat
        «Ich bin arrig dankbaar as mei gleene neie Dochder aa gsund iss un ich bede as sie so bleibt!»
        Ik ben erg dankbaar dat mijn nieuwe dochtertje gezond is en ik bid dat dat zo blijft.
      2. zoals
        «As viel vun eich schunn wisse, der Dr. Martin Luther King hot versucht unsre Gsellschaft zu refermiere.»
        Zoals vele van jullie al weten, heeft Dr. Martin Luther King geprobeerd onze samenleving te hervormen.
      Opmerkingen

      Pools

      Uitspraak
      • IPA: /as/
      • Geluid:  as    (hulp, bestand)
      Woordafbreking
      • as

      Zelfstandig naamwoord

      as

      1. aas; speelkaart die met A aangeduid wordt; vaak hoogste in het spel
      2. (militair) aas, vliegende aas; een in oorlogstijd succesvolle jachtvlieger
      3. (numismatiek) as; een Romeinse munteenheid
      4. (muziek) as; een met een halve toon verlaagde toon "a"
      Afgeleide begrippen
      • As-dur o
      • asik m
      • as-moll o
      • asować imperfectief
      • asowy
      Verwante begrippen
      • asowanie o

      Meer informatie

      Portugees

      Woordafbreking
      • as

      Lidwoord

      as v

      1. het meervoud van a

      Saterfries

      Woordherkomst en -opbouw

      Voegwoord

      as

      1. als

      Spaans

      Uitspraak
      • Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
      Woordafbreking
      • as
      enkelvoud meervoud
      as ases

      Zelfstandig naamwoord

      as m

      1. (kaartspel) aas

      Verwijzingen

        Tsjechisch

        Uitspraak
        • IPA: /as/
        Woordafbreking
        • as
        Woordherkomst en -opbouw
        • Leenwoord uit het Latijn, waarvan ook het woord eso is afgeleid

        Zelfstandig naamwoord

        as monbezield

        1. (numismatiek) as; een Romeinse munteenheid
        2. (natuurkunde)(eenheid) as; een Romeinse eenheid van massa
        Verbuiging

        Verwijzingen

          Zelfstandig naamwoord

          as mbezield

          1. (mythologie) Aas; een tot de Asen behorende Germaanse god
          Verbuiging



          Verwijzingen

            Zelfstandig naamwoord

            as o

            1. (muziek) as; een met een halve toon verlaagde toon "a"
            Verbuiging
            Synoniemen
            Verwante begrippen

            Verwijzingen

              Bijwoord

              as

              1. (verouderd) ongeveer; drukt een mate van mindere nauwkeurigheid uit
              Synoniemen
              • asi
              • přibližně

              Verwijzingen

                Turks

                Zelfstandig naamwoord

                as

                1. aas (kaartspel).
                2. hermelijn (dier).

                Twents

                Voegwoord

                as

                1. als

                Urkers

                Voegwoord

                as

                1. als

                Westfaals

                Voegwoord

                as

                1. (Zuidwestfaals) als
                Schrijfwijzen
                Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.