na
Niet te verwarren met: Na, ná |
Nederlands
Uitspraak
- Geluid: na (hulp, bestand)
- IPA: / na / (1 lettergreep)
Woordafbreking
- na
Woordherkomst en -opbouw
- In de betekenis van ‘voorzetsel’ voor het eerst aangetroffen in 1200 [1]
- [1],[2] erfwoord via Middelnederlands na van Oudnederlands nah[2]
- [3] van Hebreeuws נע (na) "bewegend, mobiel"
stellend | vergrotend | overtreffend | |
---|---|---|---|
onverbogen | na | nader | naast |
verbogen | naë | nadere | naaste |
partitief | na's | naders | - |
Bijvoeglijk naamwoord
na
- dichtbij staand
- Dit vereist een nader onderzoek.
- Ik proef in 't zuivre morgenlicht
- Als een nog woordeloos gedicht
- Uw naë afwezigheid — Boutens
- verwant
- Dit is zijn naaste familie.
- (Jiddisch-Hebreeuws) bewegend (in: schwa na)[3]
Opmerkingen
- De vormen van de stellende trap zijn verouder(en)d en de vergrotende en overtreffende trap functioneren meer en meer als afzonderlijke bijvoeglijke naamwoorden.
Hyponiemen
- [1], [2] (intensivering) allernaast
Voorzetsel
- na
- 1. in tijd volgend op
- Na regen komt zonneschijn.
- 2. later komend in de bewegingsrichting
- Je moet na de kerk linksaf slaan.
- We worden na zeven uur verwacht.
- De hofdame kwam na de koningin binnen.
Synoniemen
Antoniemen
|
Afgeleide begrippen
Uitdrukkingen en gezegden
|
Vertalingen
1. in tijd volgend op
|
|
Bijwoord
vnw. bijw. | ||
---|---|---|
voorzetselbijwoord | na | |
persoonlijk | erna | |
aanwijz. | nabij | hierna |
veraf | daarna | |
vragend/betrekk. | waarna |
- bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
- nakijken: hij keek het huiswerk na
- prepositioneel deel van een voornaamwoordelijk bijwoord
- erna: hij heeft er weinig na weten te bereiken.
- te ~ te dicht erbij, te veel in iemands vaarwater
- Je moet hem niet te na komen, dan krijg je problemen.
Uitdrukkingen en gezegden
- Dat is mijn eer te na
Dat is beneden mijn waardigheid
- Iemand niet te na gesproken
Iemand, veelal uit respect, uitsluiten van de gedane uitspraak
- De goeden niet te na gesproken, maar de zorg kan naar mijn idee zovele malen beter.
- Na aan het hart gaan/liggen
Veel waarde hebben of van groot belang zijn; dierbaar zijn
- Dat ligt me na aan het hart.
Gangbaarheid
- Het woord na staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
- In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "na" herkend door:
100 % | van de Nederlanders; |
99 % | van de Vlamingen.[4] |
Verwijzingen
- ↑ "na" in: Sijs, Nicoline van der, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
- ↑ na op website: Etymologiebank.nl
- ↑ Stichting Hebreeuwse en Jiddisje woorden in het Nederlands
- ↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be
Afrikaans
Voorzetsel
na
- naar
- «Ek smag nog na die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. »
- Ik smacht nog naar de mieren, de krekels, de bijen, de beestjes en de bloedrode grond.
- «Ek smag nog na die miere, die krieke, die bye, die besies en die bloedrooi grond. »
Lingala
Voorzetsel
na
Voegwoord
na
Papiaments
Voorzetsel
na
Pools
Uitspraak
- IPA: /na/
Woordafbreking
- na
Voorzetsel
na
- op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
Slowaaks
Uitspraak
- IPA: /na/
Woordafbreking
- na
Voorzetsel
na
Surinaams
Bijvoeglijk naamwoord
na
Voorzetsel
na
Tlingit
Zelfstandig naamwoord
na
Tsjechisch
Uitspraak
- IPA: /na/
- Geluid: na (hulp, bestand)
Woordafbreking
- na
Voorzetsel
na + accusatief
- op; geeft een beweging aan naar oppervlak
- «Položila na televizor zelený kolíček na prádlo.»
- Ze heeft de groene wasknijper op de televisie gelegd.
- «Položila na televizor zelený kolíček na prádlo.»
- op; met gebruik van
- «Hrála na piano.»
- Ze speelde op de paino.
- «Hrála na piano.»
- voor
- «Jdeš s námi na pivo?»
- Ga je met ons mee voor een biertje?
- «Jdeš s námi na pivo?»
- in; gedurende, tijdens
- «Na podzim padá listí se stromů.»
- In de herfst vallen de bladeren van de bomen.
- «Na podzim padá listí se stromů.»
- in
- «Takových případů je známo na tisíce.»
- Van dergelijke gevallen zijn er in de duizenden bekend.
- «Takových případů je známo na tisíce.»
- naar
- «Díval se celý den jen na televizi.»
- Hij keek de hele dag alleen maar naar de televisie.
- «Díval se celý den jen na televizi.»
Afgeleide begrippen
- například (bw.)
Typische woordcombinaties
- na příklad (bw.)
Verwante begrippen
Voorzetsel
na + locatief
- op; aan de bovenkant aanrakend, rustend op
- «Na stole leží čtyři kancelářské sponky.»
- Op tafel liggen vier paperclips.
- «Na stole leží čtyři kancelářské sponky.»
- aan
- «Jeden z obrazů již nevisel na zdi.»
- Eén van de schilderijen hing al niet meer aan de muur.
- «Jeden z obrazů již nevisel na zdi.»
- in; iets dat iets anders bevat
- «Na sále je k dispozici občerstvení.»
- In de zaal zijn drankjes beschikbaar.
- «Na sále je k dispozici občerstvení.»
Verwijzingen
Tyap
Uitspraak
- Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
- IPA: /ná/
Lidwoord
na
Opmerkingen
- Het Tyap kent geen onbepaald lidwoord, maar wel zes bepaalde lidwoorden. Bij een specifiek zelfstandig naamwoord hoort altijd maar een van de zes lidwoorden; bij de meervoudsvorm hoort vaak een ander lidwoord.
- Het lidwoord "na" hoort vaak bij meervoudsvormen die afkomstig zijn van woorden die in het enkelvoud het lidwoord "ka" of "hu" hebben.
Verwante begrippen
Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.