do

vervoeging
onbepaalde wijs	to do
he/she/it	does
verleden tijd	did
voltooid; deelwoord	done
onvoltooid; deelwoord	doing
gebiedende wijs	do

Niet te verwarren met: do.

Nederlands

Uitspraak

Geluid: do (muzieknoot) (hulp, bestand) v/m
- IPA: / do / (1 lettergreep)
Geluid: donderdag (hulp, bestand) m
- IPA: / ˈdɔndərˌdɑx / (3 lettergrepen)

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

v/m uit het Italiaans overgenomen wijziging van de vroegere benaming ut, als verwijzing naar Latijn Dominus of mogelijk ook naar de achternaam van de Italiaanse musicoloog Giovanni Battista Doni die in de 17e eeuw deze naamswijziging bedacht, in de betekenis van ‘muzieknoot’ voor het eerst aangetroffen in 1601 ^[1]
m (verkorting) van het Nederlandse zelfstandige naamwoord donderdag

Zelfstandig naamwoord

de do v / m

(muziek) (Nederland) een bepaalde toon, die de grondtoon van een melodie aangeeft
- De toonhoogte is wat lager dan gebruikelijk, toch noemen we de eerste drie trappen van de toonladder do-re-mi.
(muziek) (Vlaanderen) een toon van een bepaalde frequentie, die in andere systemen met C aangegeven wordt
- Dit stuk staat in do mineur.

Verwante begrippen

re, mi, fa, sol, la, si

Zelfstandig naamwoord

de do m

(afkorting), (tijdrekening), (dag) donderdag, de vierde dag van de werkweek
«Open: di, wo, do, vr; dicht: za, zo, ma.»
Geopend op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag; gesloten op zaterdag, zondag en maandag.

Opmerkingen

Echte afkortingen worden als regel met een punt geschreven: do., maar in opsommingen waar uit de context al duidelijk is dat het om de naam van een weekdag gaat is het gebruikelijk om de punt weg te laten^[2].

Afgeleide begrippen

madiwodo

Gangbaarheid

Het woord do staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "do" herkend door:

67 %	van de Nederlanders;
79 %	van de Vlamingen.^[3]

Meer informatie

Do
Donderdag

Verwijzingen

↑ "do" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3
↑ Afkortingen van de dagen van de week op website: taaladvies.net; geraadpleegd 2016-10-26
↑ Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

Duits

Uitspraak

IPA: /doː/
Geluid: do (hulp, bestand)

Woordafbreking

do

Partikel

do

(muziek) do

Verwante begrippen

re
mi
fa
sol
la
si

Paroniemen

da
du
wo

Engels

Uitspraak

Geluid: do (VS) muzieknoot (hulp, bestand)
Geluid: do (VS) overige (hulp, bestand)
Geluid: do (VK) overige (hulp, bestand)
Geluid: do (AU) overige (hulp, bestand)

Woordherkomst en -opbouw

[A] erfwoord van Middelengels don, Angelsaksisch dōn. Verder te herleiden tot West-Germaans *dōn, Protogermaans *dōną, Indo-Europees *dʰeh₁-.
[B] In de 17e eeuw gemunt door de Italiaanse musicoloog Doni, ter vervanging van ut.

Zelfstandig naamwoord

[A] do

(informeel) feestje, partijtje
«We're having a bit of a do to celebrate my birthday.»
We houden een feestje voor mijn verjaardag.
(informeel) haardracht, kapsel
«Nice do!»
Leuk kapsel!
iets dat gedaan hoort te worden
«You have to know the dos and don'ts.»
Je moet wel weten wat je doen en laten moet.
(verouderd) daad, handeling
(verouderd) gedoe, opschudding, rel

Werkwoord

do

overgankelijk doen, een bep. handeling verrichten
overgankelijk uitvoeren, verrichten
hulpwerkwoord standaard syntactische markeerder in vraagzinnen als er geen ander hulpwerkwoord of een vorm van to be in dezelfde zin staat
onovergankelijk, overgankelijk volstaan, toereikend zijn
onovergankelijk er op een bepaalde manier voor staan, het eraf brengen
«How are you doing?»
Hoe gaat het met je?
ditransitief als effect/uitwerking hebben, berokkenen
«He won't do you any harm.»
Hij zal je geen kwaad doen.

enkelvoud	meervoud
do	dos

Zelfstandig naamwoord

[B] do

(muziek) do, de naam van de grondtoon in solmisatie

Frans

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

enkelvoud		meervoud
zonder lidwoord	met lidwoord	zonder lidwoord	met lidwoord
do	le do	do	les do

Zelfstandig naamwoord

do m

(muziek): de muziektoon “c” of ook “do”

Fries

Zelfstandig naamwoord

do

(duifachtigen) duif

	enkelvoud		meervoud
	onderwerp	voorwerp	onderwerp	voorwerp
1^e persoon	ik	my	wy	ús
2^e persoon fam.	do	dy	jimme	jimme
2^e persoon beleefd	jo	jo
3^e persoon (mannelijk)	hy	him	hja, sy	har, harren
3^e persoon (vrouwelijk)	hja, sy	har
3^e persoon (onzijdig)	it	it

Persoonlijk voornaamwoord

do

tweede persoon enkelvoud informeel: jij

Iers

Bezittelijk voornaamwoord

do

(met aspiratie voor een vrouwelijk woord) jouw

Latijn

Werkwoord

vervoeging van
dăre

dō

actief indicatief praesens, eerste persoon enkelvoud van dăre

Luxemburgs

Uitspraak

IPA: /dɔ/

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Protogermaanse *þar

Bijwoord

do

daar

Werkwoord

do

tweede persoon enkelvoud gebiedende wijs van doen

Nedersorbisch

Uitspraak

IPA: /dɔ/

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Slavische *do

Voorzetsel

do

in, naar

Typische woordcombinaties

do Chóśebuza – naar Cottbus
do jsy – naar het dorp
do wognja ― in het vuur

Noors

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
[A] IPA: / dɔ /
[B] IPA: / duː /

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

[A] Afkomstig uit het Italiaans
[B] Afkomstig van het Nederduitse werkwoord "don" (= doen)

Naar frequentie	1521

m [A+B]	enkelvoud		meervoud
m [A+B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	do	doen	doer	doene
genitief	dos	doens	doers	doenes

Zelfstandig naamwoord

[A] do, m

(muziek) do

Verwante begrippen

re
mi
fa
sol
la
ti

o [B]	enkelvoud		meervoud
o [B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	do	doet	do doer	doa doene
genitief	dos	doens	dos doers	doas doenes

Zelfstandig naamwoord

[B] do, m / o

(bouwkunde) bestekamer, closet, gemak, plee, toilet, wc, WC

Synoniemen

avtrede
klosett
wc

Zelfstandig naamwoord

do

nominatief onbepaald onzijdig meervoud van do

Schrijfwijzen

doer, m / o

Nynorsk

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
[A] IPA: / dɔ /
[B] IPA: / duː /

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

[A] Afkomstig uit het Italiaans
[B] Afkomstig van het Nederduitse werkwoord "don" (= doen)

m [A+B]	enkelvoud		meervoud
m [A+B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	do	doen	doar	doane

Zelfstandig naamwoord

[A] do, m

(muziek) do

Verwante begrippen

re
mi
fa
sol
la
ti (ook: si)

o [B]	enkelvoud		meervoud
o [B]	onbepaald	bepaald	onbepaald	bepaald
nominatief	do	doet	do	doa

Zelfstandig naamwoord

[B] do, m / o

(bouwkunde) bestekamer, closet, gemak, plee, toilet, wc, WC

Synoniemen

dass
veslehus
wc

do

nominatief onbepaald onzijdig meervoud van do

Schrijfwijzen

doar, m

Pennsylvania-Duits

Uitspraak

Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

Woordafbreking

do

Bijwoord

do

daar, hier
«Gedechtnisdaag iss der Daag as mir do in Amerikaa denke un errinere uff all die Soldaade die in Griege gschtarewe sin.»
Memorial Day is de dag op die we denken en herinneren hier in Amerika aan al de soldaten die zijn omgekomen in oorlogen.

Opmerkingen

Duits: da, hier
Engels: here

Pools

Uitspraak

IPA: /dɔ/
Geluid: do (hulp, bestand)

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Slavische *do

Voorzetsel

do

voor
naar, in

Riograndenser Hunsrückisch

Uitspraak

IPA: /toː/

Woordafbreking

do

Bijwoord

do

hier
zo, toen

Synoniemen

hie, hier
dann

Saterfries

Uitspraak

IPA: /dʊ/

Woordafbreking

do

Lidwoord

do

de

Schots-Gaelisch

Voornaamwoordsvorm van do
	enkelvoud				meervoud
persoon	1e	2e	3e m.	3e f.	1e	2e	3e
persoonlijk	dhomh	dhut	dha	dhi	dhuinn	dhuibh	dhaibh
benadrukt	dhomsa	dhutsa	dhasan	dhìse	duinne	dhuibhse	dhuibhsan
bezittelijk	dom	dod	do	do	dar	dur	dan/dam
met lidwoord	dhan

Voorzetsel

do + lenitie (+ datief)

aan, tot

Slowaaks

Uitspraak

IPA: /dɔ/
Geluid: do (hulp, bestand)

Woordafbreking

do

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Slavische *do

Voorzetsel

do

naar, in

Tsjechisch

Uitspraak

IPA: /dɔ/
Geluid: do (hulp, bestand)

Woordafbreking

do

Zelfstandig naamwoord

do o

(muziek) do

Verbuiging

	enkelvoud	meervoud
nominatief	do	do
genitief	do	do
datief	do	do
accusatief	do	do
vocatief	do	do
locatief	do	do
instrumentalis	do	do

Synoniemen

c

Verwijzingen

Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Woordherkomst en -opbouw

Afgeleid van het Proto-Slavische *do

Voorzetsel

do + genitief

naar, in
«Vlak vjel do tunelu a zahoukal.»
De trein is de tunnel in gereden en toeterde.
tot
«Pili až do rána.»
Ze dronken tot de ochtend.
in, per
«Vídáme se dvakrát do roka.»
We zien elkaar twee keer per jaar.

Synoniemen

(verouderd) v
–
za

Antoniemen

z / ze
–
–

Typische woordcombinaties

skok do dálky monbezield

Uitdrukkingen en gezegden

od á do zet / od á až do zet
do třetice všeho dobrého

«Co je to do toho?»
Wat gaat het jou aan?

Paroniemen

no
to

Verwijzingen

Internetová jazyková příručka - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
Slovník spisovného jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)
Příruční slovník jazyka českého - Ústav pro jazyk český AV ČR (Tsjechisch)

Dit artikel is uitgegeven door Wiktionary. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons - Naamsvermelding - Gelijk delen. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.

[p{{{1}}}-1] "do" in:
Sijs, Nicoline van der
, Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, 2e druk, Amsterdam / Antwerpen: Veen, 2002; op website dbnl.org; ISBN 90 204 2045 3

[2] Afkortingen van de dagen van de week op website: taaladvies.net; geraadpleegd 2016-10-26

[3] Door archive.org gearchiveerde versie van 21 oktober 2019 “Word Prevalence Values” op ugent.be

[1]

[2]

[3]